Τρίτη, 15 Οκτωβρίου 2024, 10:38:26 μμ
Παρασκευή, 08 Απριλίου 2022 10:03

Οι Γερμανοί καταχτητές μπαίνουν στο Κιλκίς (μέρος 1)

Γράφει ο Θανάσης Βαφειάδης, τοπογράφος, συγγραφέας.

Χθες ένας νεοναζί του τάγματος Αζόφ μαζί με έναν ακόμη του ιδίου φυράματος και φυσικά τον πρόεδρο της Ουκρανίας που στήριξε και στηρίζει τη δράση των ναζιστών στη χώρα του απηύθυναν διάγγελμα στο ελληνικό κοινοβούλιο κάτω από τις επευφημίες των κυβερνητικών βουλευτών και την ανοχή της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που δεν είχε το σθένος να αποχωρήσει από αυτή την κατάπτυστη παράσταση, αλλά αρκέστηκε σε δηλώσεις διαμαρτυρίας.

Κι όλα αυτά μια ημέρα μετά την επέτειο της εισβολής των Ναζί στη χώρα μας.

Δεν έχω λόγια για να εκφράσω την οργή και τον αποτροπιασμό μου. Η αθλιότητα αυτή με ξεπερνά. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι υπενθυμίσω τα γεγονότα που συνέβησαν όταν οι ναζί μπήκαν στο νομό μας και στην πόλη μας. Και τότε, τις τραγικές εκείνες μέρες του Απριλίου του 41 υπήρξαν άνθρωποι που αντιστάθηκαν αλλά δυστυχώς, όπως θα δείτε στο δεύτερο μέρος, υπήρξαν και άνθρωποι που χειροκρότησαν τα παρελαύνοντα στην 21ης Ιουνίου ναζιστικά καθάρματα.

***

Στις 5.15 το πρωί της 6ης Απριλίου 1941, χωρίς καν να τηρηθούν τα συνήθη διπλωματικά έθιμα του τελεσίγραφου και της παροχής προθεσμίας για απάντηση, τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν ταυτόχρονα στο ελληνικό έδαφος και στη νότια Γιουγκοσλαβία.

Στο Κιλκίς η γερμανική εισβολή γνωστοποιήθηκε από τη σειρήνα που ήταν τοποθετημένη στην ταράτσα του κινηματογράφου Σταμπουλή και άρχισε από τις 6 το πρωί και ανά τακτά χρονικά διαστήματα να ηχεί δαιμονιωδώς. Τα παιδιά έτρεξαν να βρουν καταφύγιο στις «τρύπες» της νεολαίας πίσω από το συγκρότημα των καλογραιών και στα πρόχειρα ορύγματα στην πλατεία Ειρήνης. Οι άνδρες κατευθύνθηκαν στα καφενεία που διέθεταν ραδιόφωνο για να ακούσουν τα πολεμικά ανακοινωθέντα. Γράφει ο Λύσανδρος Φάσσος: «Εκεί, στο καφενείο του Σέρβου, μαζεμένος κόσμος. Από το ραδιόφωνο ακουγόταν η σχετική ανακοίνωση, ότι στην προκάλυψη, στη γραμμή των οχυρών «αμυνόμεθα του πατρίου εδάφους». Ονόματα που πρωτακούγαμε, που θάμπαιναν στο θρύλο: Ιστίμπεη, Αρπαλούκι, Παλιουριώνες, Ρούπελ, Περιθώρι, Λίσσε, Κελκαγιά, Εχίνος, Νυμφαία! Ακολουθούσαν συνθήματα και εμβατήρια «Έλληνες, θα νικήσουμε» και τέτοια. Ο κόσμος ήταν παγωμένος, ο καθένας αναμετρούσε αυτές τις στιγμές. Κανα – δυο όμως είχανε ενθουσιαστεί, ζητωκραυγάζανε, «θα τους φάμε κι αυτούς» (Λ. Φάσσος, Μνήμες μιας εποχής, 1988).

Τα γερμανικά πολεμικά αεροπλάνα άρχισαν να πετούν πάνω από τους ουρανούς του Κιλκίς σκορπίζοντας στον τρόμο. Στις ανακοινώσεις του υφυπουργείου Δημοσίας Ασφαλείας που δημοσιεύονταν στις εφημερίδες της εποχής διαβάζουμε: «Γερμανικόν αεροπλάνον επολυβόλησε την 6ην τρέχοντος την πλατείαν του χωρίου Γαλλικόν, άνευ θυμάτων ή ζημιών» (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 8-4-1941). Αλλά οι επιδρομές της γερμανικής αεροπορίας δεν έμεναν ατιμώρητες από τα ελληνικά καταδιωκτικά: «Εις το χωρίον Λειψύδριον της περιοχής Κιλκίς κατέπεσε φλεγόμενον έν γερμανικόν αεροπλάνον. Εκ των επιβαινόντων απηνθρακώθησαν είς αξιωματικός και είς υπαξιωματικός, διεσώθη δε βαρέως τραυματίας ο οδηγός του» (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 6-4-1941). Οι νεκροί Γερμανοί θάφτηκαν στο χωράφι που κατέπεσε το αεροπλάνο και ο τραυματίας μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο του Κιλκίς. Κάποια από τα συντρίμμια του αεροπλάνου μαζί με το πολυβόλο που η κάνη του είχε μήκος μεγαλύτερο των 3μ. μεταφέρθηκαν στο διώροφο κτήριο της αστυνομίας που βρισκόταν στην σημερινή οδό Γ. Καπέτα.

Την τρίτη μέρα της γερμανικής επίθεσης και ενώ χάρη στην ηρωική αντίσταση των υπερασπιστών των οχυρών η «γραμμή Μεταξά» παρέμενε ουσιαστικά απαραβίαστη στον τομέα της ΧΙΧ μηχανοκίνητης μεραρχίας που διέθετε το 192 ΣΠ στην περιοχή Ευκαρπίας – Κιλκίς και το 193 ΣΠ στην περιοχή Καλίνδριας – Χέρσου δημιουργήθηκε κρίσιμη κατάσταση εξαιτίας της κατάρρευσης της γιουγκοσλαβικής αντίστασης στη νότια Σερβία. Το πολεμικό ανακοινωθέν υπ. αρ. 166 της 8ης Απριλίου έγραφε: «Εις το αριστερόν πλευρόν της τοποθεσίας μας τεθωρακισμένη γερμανική μεραρχία εισχωρήσασα μέσω του γιουγκοσλαυικού εδάφους κατώρθωσε να φθάση χθες την εσπέραν εις το ύψος των Ελληνο – Γιουγκοσλαυικών συνόρων καταλαβούσα την Δοϊράνην. Η μεραρχία αύτη σήμερον από τις έξ εισέβαλεν εις το ημέτερον έδαφος δια του ανατολικώς Αξιού πεδινού διαδρόμου. Τα ελληνικά λίαν περιωρισμένα ελαφρά μηχανοκίνητα μέσα διεξήγαγον άνισον αγώνα κατά των ποσοτικώς και ποιοτικώς ασυγκρίτως ανωτέρων μέσων του εχθρού».

Οι ισχυρές γερμανικές μηχανοκίνητες δυνάμεις της 2ας τεθωρακισμένης μεραρχίας ανέτρεψαν τα εγκατεστημένα στην περιοχή Ακρίτα – Οβελίσκος τμήματα και κινήθηκαν προς Χέρσο – Κιλκίς και Μεγάλη Στέρνα - Πολύκαστρο διαλύοντας ή παρακάμπτοντας τις αντιστάσεις που συναντούσαν. Η αντίσταση που προβλήθηκε στον Ακρίτα ήταν ηρωική αλλά άνιση.

Ο Ντίνος Τριαρίδης τον Απρίλιο του 2000 έγραψε στο περιοδικό μας το ΠΡΙΣΜΑ: «Στον Ακρίτα χωρικοί και στρατιώτες πολεμούν. Πέντε στρατιώτες κι ένας πολίτης, νεκροί της πρώτης μάχης της αντίστασης θάβονται ανώνυμα στο νεκροταφείο. Θα περάσουν 50 χρόνια για να ψάξουμε τα ονόματά τους και να τους στήσουμε μια ανάμνηση – μνημείο. Η αντίσταση στη γερμανική κατοχή έχει αρχίσει στο Κιλκίς πριν καταληφθεί ακόμα η άλλη Ελλάδα».

Στο Ηλιόλουστο γράφεται η επόμενη ηρωική σελίδα που τη μεταφέρω όπως μου τη διηγήθηκε ο Κώστας Κολοβός: «Οι Γερμανοί μπαίνουν από τη Στέρνα. Στο τσιφλίκι ο Βασίλης Κολοβός με έναν Έλληνα στρατιώτη ακούν το θόρυβο των τεθωρακισμένων που πλησιάζουν. Νομίζουν ότι είναι Άγγλοι και πηγαίνουν για να το εξακριβώσουν. Όταν πλησιάζει το τζιπ διαπιστώνουν ότι είναι Γερμανοί. Ο Κολοβός άσος στη σκοποβολή με το πιστόλι που είχε πάντοτε πάνω του και ο στρατιώτης με ένα αυτόματο σκοτώνουν τους Γερμανούς. Σε κοντινή απόσταση ένα τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού που ακολουθεί βλέποντας τη σκηνή τους γαζώνει με πολυβόλο και πέφτουν και οι δυο νεκροί. Ήταν 8 Απριλίου 1941 η πρώτη αντιστασιακή ενέργεια στην Ελλάδα».

Περισσότερα άρθρα και φωτογραφίες από το νομό Κιλκίς θα βρείτε στην ιστοσελίδα και στο fb του τεχνικού γραφείου k4s tation.

Έκθεση εικόνων