Ο κινηματογράφος, που στην Κατοχή ονομάσθηκε «Κεντρικόν» και το 1949 «Ορφέας», διέθετε ευρύχωρη αίθουσα με εξώστη και σκηνή όπου μπορούσε να δοθεί θεατρική παράσταση κι αυτό εξηγεί το χαρακτηρισμό του ως κινηματοθέατρο. Οι ώρες προβολής δεν ήταν σταθερές και η έναρξη γινόταν μόνο όταν ο αιθουσάρχης εκτιμούσε ότι η προσέλευση του κόσμου ήταν ικανοποιητική.
Στην ταράτσα του κτηρίου, επιφάνειας 320τμ, τους καλοκαιρινούς μήνες λειτουργούσε θερινός κινηματογράφος με την καμπίνα προβολής να έχει στην οροφή της τη μοναδική σειρήνα του Κιλκίς που με τον οξύ δαιμονιώδη ήχο της προειδοποιούσε τους κατοίκους για έκτακτα γεγονότα. Λίγο πριν αρχίσει η προβολή το τσιμεντένιο δάπεδο, που έβγαζε φωτιές από καυτό καλοκαιρινό ήλιο, καταβρεχόταν με ποτιστήρι για ν’ αποκτήσει λίγη δροσιά.
Ο Λύσανδρος Φάσσος, φανατικός λάτρης του κινηματογράφου, στο βιβλίο του «ΜΝΗΜΕΣ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ» έγραψε σχετικά: «Το καλοκαίρι ανεβαίναμε στην ταράτσα είχε θέα πανοραμική από κει πάνω το Κιλκίς με τα χαμηλά τότε σπίτια του. Ωραία δροσιά και τις νυχτερινές ώρες ψυχρούλα. Στο τοιχάκι που περιέβαλε την ταράτσα ήταν τοποθετημένες λουρίδες λινάτσα, κάνα μέτρο ύψος, για να μη φαίνεται η οθόνη ένα γύρω από τυχόν λαθροθεατές. Όσο γέμιζε ο χώρος οι μεγάλοι μας εκτόπιζαν από τα καθίσματα αλλά βρίσκαμε τη λύση καθισμένοι οκλαδόν, μπροστά – μπροστά, στο τσιμεντένιο δάπεδο που έκαιγε ακόμα από τον καλοκαιριάτικο ήλιο της ημέρας. Και όποιου από μας τουρχόταν, πήγαινε στις γωνιές, δεξιά και αριστερά από την οθόνη και στο σκοτάδι της προβολής… κατουρούσε στο λούκι που ήταν για τα «όμβρια ύδατα» της ταράτσας.
Πρόβλημα βέβαια οι καλοκαιρινές ξαφνικές βροχές, κοβόταν η προβολή, έπρεπε να επιστραφούν τα εισιτήρια. Αν όμως υπολειπόταν λίγη ώρα για να τελειώσει το έργο, έπεφτε εκείνη η αμίμητη, προφορική από το μεγάφωνο περιληπτικότατη περιγραφή της έκβασης, του τέλους της ταινίας για να φύγουν οι θεατές ικανοποιημένοι. Όπως σε μια ταινία ναυαγίου, διευκρινίσθηκε από το μεγάφωνο, λόγω αρξαμένης βροχής, το ευτυχές τέλος με εκείνο το αξέχαστο «το πλοίο εσώθη».
Τα χαμηλά μαγαζιά στην 21ης Ιουνίου και η στρωμνιτσιώτικη λογική των αιθουσαρχών που άφηναν μόνο τα κουνούπια να μπουν χωρίς εισιτήριο εμπόδιζαν τους «τζαμπατζήδες», συνήθως πιτσιρικάδες, να δουν την ταινία χωρίς να πληρώσουν. Υπήρχε μόνο ένα σημείο, κι αυτό βρισκόταν στο διώροφο χάνι του Τσιτσίμη, ακριβώς απέναντι, απ’ όπου οι λαθραίοι θεατές μπορούσαν να δουν πάνω από το φράγμα της προστατευτικής λινάτσας, αλλά μόνο τη μισή οθόνη. Έτσι, όσοι είχαν δει την ταινία εξηγούσαν στους υπόλοιπους τις σκηνές που δεν μπορούσαν να δουν ολόκληρες.
Παρόλο που ο ομιλών κινηματογράφος είχε εφευρεθεί από το 1927, οι ταινίες εξακολουθούσαν να προβάλλονται βουβές με μουσική συνοδεία από δίσκους γραμμοφώνου ή με ζωντανή μουσική από οργανοπαίκτες της πόλης μας, κυρίως τον ακορντεονίστα Σωκράτη Κάκαρη. Τα Χριστούγεννα του 1935 έγινε η πρώτη ομιλούσα προβολή ταινίας στην πόλη μας, όπως έγραφε η εφημερίδα ΠΡΟΟΔΟΣ: «Η έναρξις του ομιλούντος κινηματογράφου υπήρξεν επιτυχής από πάσης απόψεως και εδικαίωσεν πλήρως τας απόψεις μας, όσον αφορά την διαφοράν αυτού από του βωβού τοιούτου».
Ο κινηματογράφος λένε ότι «είναι ένα παράθυρο στον κόσμο» αλλά αυτό το παράθυρο παρέμεινε κλειστό για τους ανήλικους στα χρόνια που ακολούθησαν. Με τον Α.Ν 445/20-1-1937 η μεταξική δικτατορία απαγόρευσε την είσοδο των ανηλίκων στους κινηματογράφους ακόμη και στις κατάλληλες ταινίες. Βάσει της παραγράφου 9: «απαγορεύεται απολύτως η εις δημοσίους κινηματογράφους είσοδος ανηλίκων..». Το άρθρο 11 παρ.2 προέβλεπε ποινή φυλάκισης ενός έως 6 μηνών στους γονείς, κηδεμόνες και γενικά των συνοδών που θα έβαζαν ανήλικους σε κινηματογράφο. Έτσι οι μαθητές του Κιλκίς μπορούσαν να πάνε στον κινηματογράφο μόνο για να παρακολουθήσουν κάποια εκδήλωση της δεσποινίδος Ειρήνης ή της μεταξικής νεολαίας, της γνωστής ΕΟΝ. Ήταν βλέπετε μια εποχή που οι κυβερνώντες πίστευαν ότι ο κινηματογράφος βλάπτει σοβαρά την ηθικοπλαστική διαπαιδαγώγηση της νεολαίας και την ηθική ακεραιότητα των γυναικών. Αυτό πίστευε και ο καθηγητής εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνος Γαρδίκας που όταν του ζητήθηκε σχετική γνωμοδότηση από τις ελληνικές αρχές εκείνος απεφάνθη: «Ο εκ του κινηματογράφου κίνδυνος είναι μείζων ή ο εκ της ρυπαράς βιβλιογραφίας και του ασέμνου θεάτρου. Διότι η εν τω σκότει δια της προβολής φωτεινής εικόνος παράστασις των συμβάντων και των διαφόρων σκηνών είναι πολύ ζωηροτέρα της δια του γραπτού ή προφορικού λόγου περιγραφής και διεγείρει πλειότερον την αδημονίαν και τους καρδιακούς παλμούς του θεατού. Ούτως εισδύει βαθύτερον εις την ψυχήν και μάλιστα των νεωτέρων ατόμων και γυναικών, άτιναν υφίστανται ευχερέστερον και ισχυρότερον την υποβολήν». Στην τελευταία πρόταση ο κύριος καθηγητής είχε δίκιο όσον αφορά τους κατοίκους του Κιλκίς. Ο κινηματογράφος έμελλε να διεισδύσει όχι μόνο την ψυχή των παιδιών και των γυναικών αλλά στην ψυχή όλων και να γίνει κομμάτι της ψυχής αυτής της πόλης, όπως συνέβη στα χρόνια που ακολούθησαν. Αλλά γι’ αυτά στην επόμενη ανάρτηση.
Περισσότερα άρθρα και φωτογραφίες στην ιστοσελίδα και στο fb του τεχνικού γραφείου K4station.
