Τα βιβλία επίσης και τα κείμενα που έχουν γραφεί για τη μάχη του Κιλκίς στις 4 Νοεμβρίου 1944 και τις προηγούμενες συγκρούσεις ΕΛΑΣ – ΠΑΟ και ΕΕΣ κατά την άποψη μου αφορούν εμφύλιες διαμάχες κατά τη διάρκεια της Κατοχής και όχι τον Εμφύλιο που ξεκινάει το βράδυ της 30ης Μαρτίου 1946 με την επίθεση των ανταρτών του καπετάν – Μπαρούτα στο σταθμό χωροφυλακής του Λιτοχώρου και τελειώνει στις 29 Αυγούστου 1949 με τη ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στο Γράμμο και στο Βίτσι.
Η απροθυμία των ιστορικών ερευνητών να παρουσιάσουν στο αναγνωστικό κοινό τα όσα συνέβησαν στην περιοχή μας δεν οφείλεται στην απουσία συνταρακτικών γεγονότων, το αντίθετο μάλιστα ισχύει, αλλά στις απολύτως δικαιολογημένες επιφυλάξεις ότι αν το πράξουν θα βρεθούν στο «μάτι του κυκλώνα». Το ίδιο ακριβώς πιστεύω κι εγώ, θεωρώντας μάλιστα ότι το fb αποτελεί τη χειρότερη δυνατή επιλογή, καθώς βρίθει χρηστών που εύκολα θα καταφύγουν σε ανιστόρητα σχόλια και δύσκολα θα αναζητήσουν την τεκμηριωμένη ιστορική αλήθεια ή τουλάχιστον πτυχές της. Παρ’ όλα αυτά θα επιχειρήσω το «απονενοημένο διάβημα», θεωρώντας ότι τα όσα συνέβησαν εδώ είναι τόσο σημαντικά, που είναι ανεπίτρεπτο να παραμένουν στο σκοτάδι και στη λήθη.
Ο Εμφύλιος στο νομό Κιλκίς μεταξύ «κομμουνιστοσυμμοριτών» και «μοναρχοφασιστών», κατά την ορολογία των αντιμαχόμενων, ξεκινάει επισήμως στις 5 Ιουλίου 1946 με την επίθεση εναντίον του 4ου λόχου του 567 τάγματος πεζικού της 37ης ταξιαρχίας, που ήταν εγκατεστημένος στην Ποντοκερασιά. Την περίοδο αυτή υπάρχουν ήδη στα Κρούσια τρεις ένοπλες εαμικές ομάδες αυτοάμυνας (ο ΔΣΕ δεν έχει ιδρυθεί ακόμη) συγκροτημένες μετά την απόφαση της 2ης ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ (12-2-1946), σύμφωνα με την οποία «η εξοντωτική τρομοκρατία έπρεπε να αντιμετωπισθεί με τη μαζική λαϊκή αυτοάμυνα, αλλά «και με τα ίδια μέσα που χρησιμοποιούν οι δολοφόνοι», δηλαδή και με τα όπλα» (ΔΟΚΙΜΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ, 2011). Η απόφαση να χτυπηθεί ο λόχος, που ήταν καταυλισμένος σε αντίσκηνα σε ύψωμα που δέσποζε της Ποντοκερασιάς, λήφθηκε σε συνεδρίαση στελεχών του ΚΚΕ στο Μεταλλικό, που πραγματοποιήθηκε το τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου του 1946 και επικεφαλής της επιχείρησης ορίστηκε ο Γιάννης Χαριτίδης (Στράτος) από τη Ροδόπολη, ζωγράφος στο επάγγελμα. Ο λόγος της επίθεσης ήταν η παρεμπόδιση των κινήσεων των ανταρτομάδων που δρούσαν εκεί αλλά και η απάνθρωπη μεταχείριση των αριστερών οπλιτών που υπηρετούσαν στο λόχο από βαθμοφόρους ακροδεξιών πολιτικών αντιλήψεων. Η ημερομηνία της επίθεσης καθορίστηκε κατόπιν συνεννοήσεως του κομμουνιστικού πυρήνα που δρούσε στο λόχο, των κατοίκων του χωριού που στη διάρκεια της Κατοχής είχαν ταχθεί με την πλευρά του ΕΑΜ και των ενόπλων ανταρτών, ώστε ο νέος διοικητής του λόχου, λοχαγός πεζικού Μιχαήλ Στεφάνου, να μην προλάβει να αντιληφθεί τα όσα συνέβαιναν στη νέα μονάδα που τον έστειλαν να διοικήσει.
Τα γεγονότα εξελίχθηκαν ως εξής: Στις 3.15 το πρωί της 5ης Ιουλίου γυναικόπαιδα από την Ποντοκερασιά και τα γύρω χωριά, που είχαν συγκεντρωθεί από την προηγούμενη χωρίς να γίνουν αντιληπτά, με διαδήλωση κατευθύνθηκαν προς τον καταυλισμό του λόχου, τον οποίο και κύκλωσαν. Οι γυναίκες και τα παιδιά, κρατώντας φανάρια και αναμμένες δάδες, με τενεκεδοκρουσίες, κραυγές, ιαχές και εαμικά συνθήματα φώναζαν απευθυνόμενοι προς τους οπλίτες να αναλάβουν την προστασία του λαού ενώ οι σκοποί που ήταν κομμουνιστές και είχαν οριστεί από το δεκανέα Σκατζέλη, γραμματέα της κομμουνιστικής οργάνωσης που δρούσε μυστικά στο λόχο, παρέμεναν αδρανείς. Οι αξιωματικοί του λόχου πιστεύοντας ότι πρόκειται για μια συνηθισμένη εαμική διαδήλωση προχώρησαν σε συστάσεις προς τους συγκεντρωμένους για να απομακρυνθούν αλλά σε απάντηση δέχθηκαν σφοδρό λιθοβολισμό. Η εξέλιξη των γεγονότων περιγράφεται στον Α’ τόμο της ΔΙΣ, που εκδόθηκε το 1971 και σήμερα είναι δυσεύρετος γιατί έχει αποσυρθεί μετά το 1981: «Ταχέως εις τον καταυλισμόν του λόχου εδημιουργήθη σοβαρά αναταραχή. Η κατάστασις επεδεινώθη όταν μετά των γυναικοπαίδων ηνώθησαν και αρκετοί οπλίται κομμουνισταί του λόχου, φωνάζοντες και αυτοί «ότι είναι αίσχος παιδιά του λαού, να γίνωνται όργανα του φασισμού». Οι αξιωματικοί προσεπάθησαν να πείσωσι τους στρατιώτας, οι οποίοι ηνώθησαν με τους διαδηλωτάς, να επιστρέψωσιν εις τον καταυλισμόν, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Αιφνιδίως η κατάστασις μετεβλήθη. Τα μαινόμενα μέχρι της στιγμής εκείνης γυναικόπαιδα απεμακρύνθησαν αποκαλύψαντα την όπισθεν αυτών περιοχήν και ο καταυλισμός του λόχου εδέχθη εξ εγγυτάτης αποστάσεως, πυρά αυτομάτων όπλων και μεμακρυσμένα πυρά πολυβόλου επισημασμένης βολής. Όπισθεν των γυναικοπαίδων είχον πλησιάσει και καταλάβει επικαίρους θέσεις ομάδες Κ/συμμοριτών, οίτινες την κατάλληλον στιγμήν και όταν τα πάντα ήσαν έτοιμα και αι εκδηλώσεις των γυναικοπαίδων διεκόπησαν, ήρχισαν προσβάλοντες τον λόχον.
Ταυτοχρόνως, οι μεμυημένοι κομμουνισταί οπλίται του λόχου, όσοι δεν είχον εξέλθει του καταυλισμού, βάσει του σχεδίου, ήρχισαν πυροβολούντες εκ των αντισκήνων των κατά των συναδέλφων των. Η ενέργεια των Κ/συμμοριτών εστέφθη υπό επιτυχίας. Μεταξύ των οπλιτών επεκράτησε σύγχισις και αταξία, ήτις μετετράπη εις πανικόν, όταν ο καταυλισμός εδέχθη 8-10 βολάς όλμων. Επηκολούθησε διάλυσις και φυγή προς όλας τας κατευθύνσεις».
Ο διοικητής του λόχου ελαφρά τραυματισμένος μαζί με 2 αξιωματικούς και 9 οπλίτες διέφυγε στο σταθμό χωροφυλακής Παροχθίου, στον οποίο έφθασαν γύρω στις 6.30 το πρωί της 5ης Ιουλίου. Οι αντάρτες πήραν τον οπλισμό του λόχου μαζί με τρόφιμα, ιματισμό, μουλάρια και ένα αυτοκίνητο και κατευθύνθηκαν στο Μπέλες. Το σύνολο της δύναμης των ανταρτών που έλαβαν μέρος στην επιχείρηση ανέρχονταν σε 100 και κατά την αποχώρηση τους ακολούθησαν και 40 ομοϊδεάτες τους οπλίτες του λόχου με επικεφαλής το δεκανέα Σκατζέλη. Ο απολογισμός των απωλειών του λόχου ήταν 7 οπλίτες νεκροί και 33 τραυματίες.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Περισσότερα άρθρα και φωτογραφίες στην ιστοσελίδα και στο fb του τεχνικού γραφείου K4station.
