Για τους Έλληνες αυτών των περιοχών αρχίζει μια νέα τραγική περίοδος, μια ανελέητη προσπάθεια αφανισμού του ελληνισμού της Μακεδονίας εκ μέρους των Βουλγάρων είναι πλέον σε εξέλιξη. Η εκκλησιαστική προπαγάνδα είναι ένα από τα πρώτα όπλα της βουλγαρικής προπαγάνδας . Από το 1870 ένα φιρμάνι είχε αναγνωρίσει την βουλγάρικη εξαρχία. Βούλγαροι κομιτατζήδες έμπαιναν τώρα στις πόλεις και τα χωριά της Μακεδονίας, έπιαναν τους Έλληνες, τους έβαζαν το μαχαίρι στο λαιμό και το χέρι στο Ευαγγέλιο και έπρεπε να ορκιστούν ότι απαρνιούνται το Πατριαρχείο και προσέρχονται στην εξαρχία. Οι Βούλγαροι παίρνουν τα σχολεία και τις εκκλησίες των Ελλήνων και εγκαθιστούν δικούς τους ιερείς και όπου έβρισκαν αντίσταση δούλευε το μαχαίρι. Αμέτρητες οι θηριωδίες των κομιτατζήδων. Οι Έλληνες αντιστέκονται με κάθε τρόπο, όπως και όσο μπορούν. Ο ένοπλος αγώνας είναι πια μονόδρομος. Με ιδιωτικές πρωτοβουλίες αρχίζει η εθνική άμυνα. Πρωτεργάτης ο ενθουσιώδης Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης. Το ίδιο γίνεται στο Μοναστήρι με τον Ίωνα Δραγούμη, όπου ιδρύεται το σωματείο «Εσωτερική Οργάνωση».
Το 1902 ιδρύεται ένα άλλο σωματείο στη Γευγελή με το ψευδώνυμο «Φιλόπτωχος Αδελφότης» που αναπτύσσει σπουδαία και συγκινητική εθνική δράση. Ελληνικά αντάρτικα σώματα αρχίζουν και συγκροτούνται, ο αγώνας πλέον παίρνει άλλες διαστάσεις. Όσους Έλληνες θεωρούσαν οι Βούλγαροι ότι είναι οι εμψυχωτές του Μακεδονικού Αγώνα, έγιναν ο πρωταρχικός τους στόχος. Κάθε χρόνο τα θύματα των Ελλήνων αυξάνονται, οι περισσότεροι από αυτούς είναι πρόκριτοι, ιερείς και δάσκαλοι. Τον Μάρτιο του 1904 αρχίζει να αντιδρά επιτέλους η ελληνική κυβέρνηση και να οργανώνει τον αγώνα. Η κατάσταση όμως συνεχίζει να είναι για τους Έλληνες απελπιστική. Οι Βούλγαροι κομιτατζήδες συνεχίζουν να τρομοκρατούν με τα εγκλήματα τους.
Ο γιατρός Άγγελος Σακελλαρίου, που ήταν η ψυχή της αντίστασης στη Γουμένισσα στέλνει στις 2 Απριλίου 1904 ένα γράμμα στον Παύλο Μελάκαι περιγράφει την δεινή κατάσταση και τον πεισματώδη αγώνα που διεξάγεται στην μεταξύ Γιαννιτσών και Γευγελής περιοχής.
Τα ελληνικά σχολεία στα χωριά Κρίβα, Μπαροβίτσα, Μποέμιτσα, Γοργόπη, Πέτροβο, Τσέρνα Ρέκα, Κουσίνοβο, διατηρούνται πλέον τυπικώς. Οι περισσότεροι των ακραιφνών Ελλήνων κατακρεουργήθηκαν η εκπατρίστηκαν φεύγοντάς. Πρέπει να έχω το μυαλό στη θέση του και την δύναμη να συγγράψω τόμον ολόκληρον όπως δυνηθώ να σου παράσχω αμυδράν ιδέα του βαθμού και των απείρων περιπετειών του απεγνωσμένου αγώνος καταλήγει ο Σακελλαρίου.
Με τον θάνατο του Παύλου Μελά στις 13 Οκτωβρίου 1904 συγκινήθηκε το πανελλήνιο και φούντωσε η εκδικητική μανία με αποτέλεσμα να οργανωθεί καλύτερα η εθνική άμυνα. Κάθε πόλη και χωριό είχε οργανώσει την άμυνα του.
Η οργάνωση της Γουμένισσας με τον μεγάλο πατριώτη Άγγελο Σακελλαρίου να την διευθύνει, είναι τώρα σε συνεχή επαφή με την οργάνωση της Γευγελής και το προξενείο της Θεσσαλονίκης. Στη Γευγελή η «Φιλόπτωχος Αδελφότης» που οργανώθηκε από τον Χρήστο Δέλλια, δρούσε κρυφά ως ένοπλος πυρήνας, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις βουλγαρικές θηριωδίες.
Για την οργάνωση της ένοπλης ομάδας ο Χρήστος Δέλλιας φρόντισε να προμηθευτεί οπλισμό με ιδίους πόρους.
Η πολιτοφυλακή αυτή έδρασε στην πόλη και στα περίχωρα της και κατάφερε να αποτρέψει τη συνέχιση των δολοφονιών κατά των στελεχών του ελληνισμού της περιοχής, αλλά όχι πάντα με επιτυχία. Οι Βούλγαροι στις 14 Οκτωβρίου 1904 διαπράττουν άλλη μια δολοφονία, θύμα τους αυτή τη φορά μια δασκάλα του Μακεδονικού αγώνα, η Αικατερίνη Χατζηστεργίου, εξαδέλφη του μακεδονομάχου Μιχάλη Σιωνίδη.
Η Αικατερίνη Χατζηγεωργίου στα δεκαεννιά της χρόνια μας άφησε παρακαταθήκη το βιογραφικό της, γραμμένο με το αίμα της. Στα δεκαεννιά της μόλις χρόνια η φλογερή πατριώτισσα αποφάσισε να ενταχθεί στο μεγάλο Συναξάρι των Ηρώων του Γένους. Εδώ και καιρό είχε γίνει στόχος των βουλγάρων, ο φλογερός πατριωτικός λόγος της στο σχολείο έπρεπε να πάψει. Έτσι μια συμμορία κομιτατζήδων περικυκλώνει το σπίτι της. Της ζητούν να παραδοθεί, μα αυτή αντιστέκεται. Τρεις ώρες τους πολεμούσε φωνάζοντας τους πως ποτέ δεν παραδίνεται μια Ελληνίδα. Είδαν και αποείδαν οι θρασύδειλοι και στο τέλος έβαλαν φωτιά και την έκαψαν ζωντανή. Η ηρωϊκή Δασκάλα που δίδασκε στα ελληνόπουλα γλώσσα και ιστορία, τους μάθαινε την αγάπη για τον Χριστό και την αγία του εκκλησία, η Δασκάλα που τους έλεγε πως σε τούτα εδώ τα χώματα έζησε ο Βασιλιάς Αλέξανδρος που σκόρπισε το φως και τον ελληνικό πολιτισμό στα πέρατα του κόσμου μας άφησε στη γη και πέταξε στα ουράνια.
Το 1939 ένας άλλος δάσκαλος με καταγωγή από τον μακρινό Πόντο και ο μακροβιότερος δάσκαλος της Ειδομένης ο Γεώργιος Σιδηρόπουλος βρήκε στο νεκροταφείο της Γευγελής τον μαρμάρινο σταυρό της δασκάλας Αικατερίνης Χατζηγεωργίου. Πάνω έγραφε τα εξής: «Υπέρ της εις τον Θεόν των Ελλήνων Πίστεως αγωνιζόμενη, πυρί υπό των Βουλγάρων παραδοθείσα, ενθάδε κείμαι
Αικατερίνη Χατζηγεωργίου διδάσκαλος 14 Οκτωβρίου 1904».
Το σταυρό αυτό μετέφερε στην Ειδομένη με μια πομπή που αποτελούνταν από ιερείς και μουσική εκ Γευγελής και τον τοποθέτησε στο προαύλιο του σχολείου.
Υ.Γ.1: Ο Γεώργιος Σιδηρόπουλος επιστρέφοντας στις 15 Αυγούστου 1946 από την Αξιούπολη δολοφονήθηκε από τον Βασίλειο Μαρτινίδη, πρώην μαθητή του, θύμα και αυτός του αδελφοκτόνου εμφυλίου πολέμου. Θάφτηκε στο προαύλιο του σχολείου, στον χώρο που αυτός τοποθέτησε τον σταυρό της Χατζηγεωργίου.
Υ.Γ. 2: Στις 21 Νοεμβρίου άλλος ένας δάσκαλος του Γένους πέφτει θύμα των κομιτατζήδων έξω από την Γουμένισσα, είναι ο Έλληνας δάσκαλος Ι. Πίτσουλας,
Ας είναι το ταπεινό μας πόνημα ελάχιστος φόρος τιμής και μνημοσύνης και μια διαβεβαίωση πως δεν θα τους ξεχάσουμε.
Πηγές:
- «Κοινότης Πλαγίων Εν Παιονία» Β’ έκδοση 1919 του Θ. Π. Μποράκη.
- «Η εκπαιδευτική περιφέρεια Παιονίας» εθνικός σύλλογος διδασκάλων και νηπιαγωγών Παιονίας» Αθήνα 1965
- Εφημερίδα «Ποντιακή Γνώμη» Οκτ. 1919.
