Πέμπτη, 25 Απριλίου 2024, 5:54:01 μμ
Τετάρτη, 07 Απριλίου 2021 19:41

Σχολικές Ιστορίες (13): Ευτράπελα

Του Δημήτρη Ιωαννίδη, Δασκάλου/τ.Σχολικού Συμβούλου.

Στο προηγούμενο κείμενό μου είχα αναφέρει ποιοι μέναμε στο σπίτι του Σόλωνα ( Μήτος, Μόρτης, Τίκος, Καρέλης) και τις δυσκολίες της Παρασκευής και του Σαββάτου, όταν τα τρόφιμα τελείωναν. Χρήματα, όπως όλοι γνωρίζετε, για νέες προμήθειες δεν υπήρχαν.

Τα τρόφιμα που μας ετοίμαζαν οι γονείς μας την Κυριακή το απόγευμα και τα μεταφέραμε πάντα με τα πόδια (Χέρσο- Κιλκίς), ήταν ένα καρβέλι ψωμί άνω των 3 κιλών, τυρί, λίγο βούτυρο, πασκιτάν, αυγά και μερικά στεγνά φαγώσιμα όπως πισσία, περασκία, μακαρίνα κ. ά. Στη διαδρομή πολλαπλασιάζονταν το βάρος και η κούραση τόσο πολύ που φτάναμε στο Κιλκίς τελείως εξουθενωμένοι, χωρίς καμία διάθεση για διάβασμα (εξ ού και τσαγκαροδευτέρα). Αυτό συνέβαινε κάθε εβδομάδα, Κυριακή παραφορτωμένοι για το Κιλκίς και το Σάββατο ανάλαφροι και «λιποβαρείς» για το χωριό. Πρωταγωνιστής σε ένα άλλο επεισόδιο με το νοικοκύρη μας και πάλι ο Γρηγόρης. Είπαμε «η πείνα σκυλυιός εν».
Το σπίτι ήταν έτσι φτιαγμένο που εμείς έπρεπε να περάσουμε μέσα από ένα σαλοκουζινοχώλ για να πάμε στο δωμάτιό μας. Στο χώρο αυτό υπήρχε έναν, «ταρέζ» κι ένα φανάρι τροφίμων (κάπως έτσι το έλεγαν), όπου ακουμπούσαν διάφορα φαγώσιμα. Φτωχοί άνθρωποι και οι ίδιοι είχαν μερικά βάζα με ελιές, τουρσιά, , τσάϊ και ψωμί.
Εμείς, κι ο Γρηγόρης βέβαια, κάθε φορά που περνούσε και δεν ήταν παρόντες ο Σόλων και η κόρη του άρπαζε καμιά ελιά, επειδή όμως οι ελιές ήταν λίγες, θα έλεγα μετρημένες, ο παππούς αντιλήφθηκε ότι κάτι γίνεται και μια μέρα που μας βρήκε όλους μαζεμένους στο δωμάτιό μας , λέει: «παίδια αβούτα τα ελαίας άμον αγλήγορα τελείνταν κι ξέρω ντό είνεται, εσείς δεν χαπάρ έχιετε ;» Εμείς, που ξέραμε βέβαια γιατί λιγόστευαν oι ελιές, επειδή τις βάζαμε χέρι, παγώσαμε, και ιδίως ο ο Τίκος κι ο Καρέλης που σπανίως συμμετείχαν στις «ζαβολιές μας». Ο Γρηγόρης όμως πιο ψύχραιμος και αποφασιστικός και σίγουρος για τη σωστή δικαιολογία που βρήκε, λέει, στο Σόλωνα «πάππο, τα κάτας, τα κάτας τρώνατα». Και ο καημένος ο γερο-Σόλων: « Νέπε αφορισμένε Γρήγορη, τα κάτας πα τρών ελαίας». Και, βέβαια τα κάτας δεν έτρωγαν τις ελιές, συμπληρώνω απολογούμενος, και κυρίως δεν μπορούσαν να ανοίξουν και τα βάζα.

 

Ερμηνευτικό λεξιλόγιο
Παίδια αβούτα τα ελαίας αγλήγορα τελείνταν = παιδια΄αυτές οι ελιές γρήγορα τελειώνουν.

Χαπάρ έχιετε=ξέρετε τίποτα,

τα κάτας τρώνατα=οι γάτες τις τρώνε (τις ελιές εννοείταi)

Νέπε αφορισμένε Γρήγορη τα κάτας πα τρών ελαίας;= Αφορίσμένε, Γρήγορη οι γάτες τρώνε ελιές;

Ταρέζ=ράφι για τρόφιμα και σκεύη.