Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024, 12:51:22 πμ
Πέμπτη, 07 Ιουλίου 2022 19:50

Τα γεγονότα της Ποντοκερασιάς (μέρος ΙΙ)

Γράφει ο Θανάσης Βαφειάδης, τοπογράφος, συγγραφέας.

Το Γ’ Σώμα Στρατού υπό την αντιστράτηγο Κων. Βεντήρη και η Χ μεραρχία υπό τον σ/χη Γ. Παπαγεωργίου μόλις πληροφορήθηκαν την επίθεση εναντίον του λόχου της Ποντοκερασιάς οργάνωσαν επιχειρήσεις για την εξόντωση των ανταρτών.

 

Η 37η ταξιαρχία συγκρότησε 3 αποσπάσματα καταδίωξης, τα οποία το πρωί της 5ης Ιουλίου κινήθηκαν προς τις κατευθύνσεις της Ποντοκερασιάς, Μουριών και Αγίας Παρασκευής. Το απόσπασμα προς την Ποντοκερασιά έφθασε το απόγευμα της ίδιας ημέρας όταν οι αντάρτες είχαν πλέον αποχωρήσει και προχώρησε σε συλλήψεις υπόπτων, περισυλλογή των νεκρών, ανεύρεση των οπλιτών που κρύβονταν και του διασκορπισμένου υλικού.

Η πανωλεθρία μονάδας του νέου ελληνικού στρατού την ανασυγκρότηση του οποίου είχε αναλάβει ο Άγγλος στρατηγός Ρόλλιγκς έχοντας στη διάθεση του 260 Άγγλους αξιωματικούς και 760 άλλους Άγγλους στρατιωτικούς (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΝΕΑ 22-2-1946) αποδόθηκε στον λοχαγό Στεφάνου. Η ημερήσια διαταγή της 6-8-1946 επεσήμαινε ότι «το περιστατικόν είναι αποκαρδιωτικόν» και ότι ο λοχαγός «ελησμόνησεν ότι τα πειθαρχημένα πυρά ενός λόχου είναι κάτι φοβερόν και μεγάλης διαρκείας και τόσης, ώστε να φθάσωσιν αι επικουρίαι του, όσον μακράν αν ήσαν. Τίποτε δεν μπορεί να ανατρέψη ένα λόχον, όταν η προσβολή δεν συνοδεύεται από πυροβολικόν». (Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙΣΥΜΜΟΡΙΑΚΟΝ ΑΓΩΝΑ 1946-49, ΔΙΣ 1971)

Στις 12 το μεσημέρι της 6ης Ιουλίου έγινε στη μητρόπολη του Κιλκίς η κηδεία των 7 στρατιωτών με παρουσία του μητροπολίτη Πολυανής και Κιλκισίου Ιωακείμ, του διοικητή της Χ μεραρχίας, του νομάρχη Κιλκίς Γ. Παπαδόπουλου, των βουλευτών του Λαϊκού κόμματος Αντωνιάδη και Βογιατζή, του δημάρχου Κιλκίς Κτενίδη και των εθνικοφρόνων σωματείων και οργανώσεων.

Η ανταρτοομάδα που διενήργησε την επίθεση διασπάστηκε σε τρία τμήματα αναζητώντας διεξόδους διαφυγής αλλά από τις 9 Ιουλίου βρέθηκε σε δυσμενή θέση εγκλωβισμένη σε ασφυκτικό κλοιό. Μέχρι τις 12 Ιουλίου ο μεγαλύτερος αριθμός των ανταρτών μετά από μάχες στο Διάσελο της Ποντοκερασιάς και τον Άγιο Αντώνιο είχε εξοντωθεί ενώ οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν στο Κιλκίς για να ανακριθούν.

Στην πόλη του Κιλκίς οι αρχές προχώρησαν σε αθρόες συλλήψεις δημοκρατικών πολιτών, οι περισσότεροι των οποίων δεν είχαν καμία σχέση με τα γεγονότα. Στις 23 Ιουλίου ο βουλευτής του κόμματος των Φιλελευθέρων Επαμεινώνδας Σωτηριάδης σε επερώτηση του προς τους υπουργούς Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ανέφερε: «Την επομένην των γεγονότων της Ποντοκερασιάς ενηργήθησαν εν τη πόλει Κιλκίς αθρόαι συλλήψεις πολιτών. Οι συλληφθέντες ανέρχονται εις πεντήκοντα μεταξύ δε αυτών είνε γέρων πρώην βουλευτής, επιστήμονες, έμποροι, δημόσιοι υπάλληλοι και τοιούτοι διαφόρων οργανισμών. Ίσως θα ήτο άτοπος η διευκρίνησις ότι εκ των συλληφθέντων ικανός αριθμός είνε δημοκρατικοί ανήκοντες εις το κόμμα των Φιλελευθέρων και τα άλλα του Κέντρου, οι δε λοιποί εις το ΕΑΜ και το ΚΚΕ. Δεν θα ήτο δε ορθή η διευκρίνησις αυτή διότι κατά κόρον και υπέρ κόρον διεκηρύχθη από επίσημα χείλη ότι το πολιτικόν φρόνημα των πολιτών δεν βαρύνει προκειμένης εφαρμογής των νόμων. Εν τούτοις συνεπληρώθησαν 15 ημέραι από της συλλήψεως των ανωτέρω χωρίς να έχει απαγγελθεί κατ’ αυτών κατηγορία τις ουδέ να κληθώσιν εις απολογίαν, κρατούνται δε εν αυστηρά απομονώσει μη επιτρεπομένης της επικοινωνίας ούτε μετά των οικείων ούτε μετά των συνηγόρων» (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 24-7-1946)

Στις 29 Ιουλίου στο έκτακτο στρατοδικείο Κιλκίς που συγκροτήθηκε με βάση το περίφημο Γ’ ψήφισμα (18-6-1946) άρχισε η δίκη των κατηγορουμένων για τα αιματηρά γεγονότα της Ποντοκερασιάς. Από τους 69 κατηγορούμενους 48 ήταν πολίτες που κατηγορούνταν ως ηθικοί αυτουργοί και 21 στρατιώτες του λόχου της Ποντοκερασιάς που στασίασαν και ενώθηκαν με τους αντάρτες (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 30-7-1946). Από τους στρατιώτες 14 ήταν παρόντες και 7 δεν είχαν συλληφθεί. Στις 6 Αυγούστου άρχισαν οι απολογίες των κατηγορουμένων, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονταν πολύ γνωστά ονόματα του Κιλκίς, άλλοι εκ των οποίων υποστήριξαν ότι ήταν μεν μέλη του ΚΚΕ αλλά όχι σημαίνοντα στελέχη του και άλλοι ότι ουδεμία σχέση είχαν με το ΚΚΕ.

Στις 10 Αυγούστου ο Βασιλικός Επίτροπος ζήτησε την καταδίκη σε θάνατο 7 πολιτών και 7 στρατιωτών. Στις 16 Αυγούστου σύμφωνα με δημοσίευμα του ΕΜΠΡΟΣ εκτελέστηκαν πίσω από το Ηρώο του λόφου οι Γεώργιος Αναστασιάδης (δάσκαλος του χωριού), Κ. Αραβίδης (γεωργός), Αγαθάγγελος Σκαλιστήρας (γεωργός), Παναγιώτης Χαναυτίδης (ιδιώτης), Γεώργιος Σκαντζέλης (Δεκανέας), Χρήστος Βερβεράκης (στρατιώτης), Ισαάκ Αλεξανδρίδης (στρατιώτης), Ε. Δαμιανός (στρατιώτης), Αβραάμ Τσολακίδης (στρατιώτης), ενώ δεν εκτελέστηκε ο στρατιώτης Γ. Καρακάσης, διότι ανέμεναν την επιβεβαίωση της ποινής από την Αθήνα.

Στην προηγούμενη και στην παρούσα ανάρτηση τα όσα έγραψα ήταν κατά βάσιν η άποψη της μιας πλευράς όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς από τις πηγές των κειμένων που παρέθεσα (πλην της αναφοράς για τη 2η ολομέλεια).

Στην επόμενη ανάρτηση θα καταθέσω και την άποψη της άλλης πλευράς. Όχι ότι αυτό έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία, αφού ουδείς πρόκειται να αναθεωρήσει την άποψη που έχει ήδη διαμορφώσει αλλά τουλάχιστον θα τηρηθεί η αρχή που διατυπώνεται από το αρχαίο ρητό: «Μηδενί δίκην δικάσεις, πριν αμφοίν μύθον ακούσεις».

Περισσότερα άρθρα και φωτογραφίες στην ιστοσελίδα και στο fb του τεχνικού γραφείου K4station.

Έκθεση εικόνων