1α)Τι είναι αυτισμός;
Είναι σοβαρή νευροψυχιατρική διαταραχή, οφείλεται σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου (όχι πρόβλημα σχέσης γονέα- παιδιού, ή συναισθηματικά προβλήματα).
Αποκλίσεις σε: 1)κοινωνική αλληλεπίδραση, 2) λεκτική επικοινωνία, 3) συμπεριφορά
Αυτά φυσικά και επηρεάζουν βαθιά και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται το άτομο τον εαυτό του και τους γύρω του, επηρεάζουν την προσαρμογή του, τη λειτουργικότητά του στην καθημερινή ζωή κα την πορεία ανάπτυξης.
1β) Πολλοί κάνουν λόγο για αυτιστικά στοιχεία και όχι για αυτισμό, υπάρχει διαφορά μεταξύ τους;
Ο όρος αυτιστικά στοιχεία δεν είναι δόκιμος και δεν αναγνωρίζεται επίσημα, όπως δεν είναι δόκιμος και ο όρος «στοιχεία πυρετού». Είναι παραπλανητικός και δε δίνει στοιχεία για την κατάσταση του ατόμου. Αντίθετα αφήνει στους γονείς την εντύπωση ότι πρόκειται για μία ήπια και όχι ανησυχητική κατάσταση, η οποία θα ξεπεραστεί-πράγμα που δεν ισχύει!
2α)Αυτισμός και Δ.Α.Δ, ανήκει ο αυτισμός μέσα στην ομάδα αυτών των διαταραχών;
Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν ο όρος «αυτισμός», σήμερα προτιμάται ο όρος «Δ.Α.Δ» Ή Διαταραχές αυτιστικού φάσματος
2β) Τι εννοούμε με τον όρο Δ.Α.Δ;
Είναι μία μορφή διαταραχών που αφορούν :1. κοινωνική επαφή,2. λεκτική επικοινωνία,3. Συμπεριφορά
3α) Σε ποια ηλικία περίπου εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια-συμπτώματα του αυτισμού;
Σημεία και ανησυχητικά συμπτώματα εμφανίζονται από μικρή- βρεφική σχεδόν ηλικία-νηπιακή. Η ακριβής διάγνωση δύσκολα να γίνει πριν την ηλικία των 3-3.5 χρονών. Είναι όμως καλό να παρεμβαίνουμε άμεσα, καθώς τα αποτελέσματα της πρώιμης παρέμβασης είναι πάντα πολύ θετικά!
3β) Ποια είναι συνήθως αυτά τα συμπτώματα;
- Όταν το βρέφος δε γυρίζει προς τον γονέα-δεν ανταποκρίνεται δηλαδή όταν εκείνος τον αποκαλεί με το όνομά του
- Δε γυρίζει το παιδί προς τον γονέα, όταν εκείνος του λέει «κοίτα αυτό»
- Όταν το παιδί δε προσπαθεί να επικοινωνήσει έστω και μονολεκτικά, προκειμένου να τους πει ή να τους δείξει κάτι που το ενδιαφέρει.
- Όταν το παιδί δεν έχει βλεμματική επαφή
- Όταν αναγνωρίζει τους ήχους του περιβάλλοντος, αλλά δε προσπαθεί να εκφραστεί φωνητικά
4)Αυτά τα συμπτώματα αφορούν στα βρέφη, για τα μεγαλύτερα παιδιά ποια χαρακτηριστικά μπορούμε να διακρίνουμε;
-γλωσσικές επαναλήψεις και στερεοτυπίες
-επανάληψη όλων όσων ακούει το παιδί, χωρίς όμως να τα κατανοεί
-η χρήση άσχετων και μεγάλων λέξεων χωρίς όμως να στοχεύουν σε επικοινωνία
5)Όταν ένα παιδί ανήκει στο φάσμα του αυτισμού, ποιοι τομείς της ζωής του , θα μπορούσαμε να πούμε ότι επηρεάζονται;
-κοινωνική επαφή: ένα αυτιστικό παιδί δίνει μεγαλύτερη προσοχή στα αντικείμενα, παρά στους ανθρώπους, μπορεί να είναι δεκτικό στην επαφή, όμως δε την επιδιώκει
-λεκτική επικοινωνία: συνηθίζει να επικοινωνεί με χειρονομίες, με εκφράσεις προσώπου, με στάση σώματος
-συμπεριφορά: το αυτιστικό παιδί συχνά έχει περιορισμένη φαντασία και ρεπερτόριο πράξεων, αυτό το οδηγεί σε στερεότυπες κινήσεις και εκφράσεις καθώς και σε εμμονές με την ενασχόληση συγκεκριμένων αντικειμένων
6α) Υπάρχει θεραπεία για τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού;
Πρέπει να πούμε ότι οι Δ.Α.Δ δε θεραπεύονται, υπάρχουν όμως τρόποι ελάττωσης των προβλημάτων.
6β) Από τη στιγμή που δεν υπάρχει ολοκληρωτική θεραπεία για τον αυτισμό, ποια είναι η κατάλληλη θεραπευτική και εκπαιδευτική προσέγγιση ενός παιδιού;
Μπορούμε να ενισχύσουμε την ανάπτυξη και τη μάθηση του παιδιού, κυρίως εάν η θεραπευτική παρέμβαση ξεκινήσει νωρίς.
Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις είναι εξατομικευμένες και περιλαμβάνουν λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, μουσικοθεραπεία, ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού και της οικογένειας.
7) Κάποιες φορές ακούμε τον όρο «Σύνδρομο Asperger», σχετίζεται με κάποιο τρόπο με τον αυτισμό; Υπάρχει διαφορά μεταξύ τους;
Και ο αυτισμός, αλλά και το σύνδρομο “Asperger”, ανήκουν στις Δ.Α.Δ και χαρακτηρίζονται από τις ίδιες βασικές δυσκολίες στους τομείς της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, της επικοινωνίας και της συμπεριφοράς. Οι δυσκολίες αυτές όμως είναι πιο ήπιες στα άτομα με «Σύνδρομο Asperger», τα οποία έχουν φυσιολογικές νοητικές δεξιότητες και αντιλαμβάνονται τις κοινωνικές-επικοινωνιακές δυσκολίες τους, δε γνωρίζουν όμως πώς να τις αντιμετωπίσουν.
Σημαντική διαφορά: είναι η απουσία καθυστέρησης λόγου, στα άτομα με «Σύνδρομο Asperger»
8) Όταν οι γονείς αντιληφθούν κάποιο από τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν, τι πρέπει να κάνουν; Που πρέπει να απευθυνθούν;
Αρχικά θα πρέπει να απευθυνθούν στον παιδίατρο τους, ο οποίος εφόσον κρίνει απαραίτητο, θα τους παραπέμψει σε κάποιο αναπτυξιολόγο. Στο εξής, ο συνδυασμός ενός κατάλληλου θεραπευτικού προγράμματος που θα πλαισιώνεται από τις κατάλληλες ειδικότητες (εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές), η εκπαίδευση και των ίδιων των γονέων και η στήριξη προς το παιδί, είναι το σύμπλεγμα πραγμάτων που σίγουρα θα βοηθήσει.
9) Οι γονείς που γνωρίζουν ότι το παιδί τους βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, σίγουρα τρέφουν μία ανησυχία για το πώς πρέπει να κινηθούν. Με ποιον τρόπο πρέπει να αντιμετωπίσουν την κατάσταση; Οι ίδιοι μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του παιδιού τους;
Είναι αλήθεια ότι οι γονείς χαρακτηρίζονται από άγχος και αγωνία σε μία τέτοια κατάσταση. Θα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα την εκπαίδευση του παιδιού τους, να μη περιμένουν δηλαδή να δουν εάν το παιδί τους μεγαλώνοντας θα ξεπεράσει τις δυσκολίες. Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση, τόσο αποδοτικότερα αποτελέσματα θα έχει.
- Πρώιμη παρέμβαση, εξατομικευμένη θεραπεία, εμπλοκή γονέων στη μαθησιακή διαδικασία
-Η σωστή ενημέρωση, οδηγεί στις σωστές επιλογές
-Μπορείτε να καταγράψετε τις συμπεριφορές του παιδιού σας, ώστε να μπορείτε να καταλάβετε τι του προκαλεί αυτή τη διασπαστική συμπεριφορά (ευαισθησία σε φως ή σε ήχους), τι το αγχώνει, τι το χαροποιεί
-Επιβραβεύστε τη σωστή συμπεριφορά- όταν έχει καταφέρει μία νέα δεξιότητα, ή μία καλή συμπεριφορά
-Μη συγκρίνετε το παιδί σας με άλλα παιδιά τυπικής ανάπτυξης. Μάθετε να παίρνετε ικανοποίηση ακόμα και από τις πολύ μικρές επιτυχίες του παιδιού
-Ζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού, εάν είναι αναγκαίο, ώστε να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας και τα προβλήματα που ίσως προκύψουν στην οικογένεια.
10) Εκτός από τους γονείς και ο δάσκαλος είναι αυτός που παίζει σημαντικό ρόλο στην ένταξη του παιδιού στο κοινωνικό σύνολο και κυρίως στη σχολική τάξη. Τι θα πρέπει να κάνει ώστε το παιδί να ενσωματωθεί, όσο πιο ομαλά γίνεται και να αγαπήσει το σχολείο;
Στην εκπαίδευση και ειδικά στη γενική τάξη, όταν συναντούμε παιδί με αυτισμό, αντιλαμβανόμαστε ότι νιώθει άγχος, καθώς είναι διαφορετικός από τους άλλους γύρω του.
Ως εκπαιδευτικοί θα πρέπει να κατανοήσουμε, ότι για εκείνο δεν είναι αυτονόητο ότι μπορεί να ζητήσει βοήθεια και ότι κουράζεται ευκολότερα, καθώς καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της τυπικής τάξης.
Ο δάσκαλος πρέπει να είναι σε συνεχή εγρήγορση, προκειμένου να διευκολύνει την ενσωμάτωση του αυτιστικού παιδιού στη ζωή της τάξης. Καλό θα είναι να παίρνει διαρκώς πληροφορίες από την οικογένεια και να μη παραλείπει να τους συναντά συχνά, για να τους πληροφορεί, αλλά και να πληροφορείται για την εξέλιξη του παιδιού.
