Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024, 2:51:01 μμ
Παρασκευή, 31 Οκτωβρίου 2014 15:50

H Κομισιόν «της τελευταίας ευκαιρίας» αναλαμβάνει καθήκοντα

«Αυτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι η Επιτροπή της τελευταίας ευκαιρίας»: Οι δραματικοί τόνοι με τους οποίους ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ απέσπασε την ευρεία στήριξη της Ευρωβουλής δεν μοιάζουν υπερβολικοί όταν κοιτάξει κανείς το πού βρίσκεται η ΕΕ και τους στόχους που έχει θέσει ο Λουξεμβούργιος.


Αναλαμβάνοντας καθήκοντα, ο Γιούνκερ και η πιο πολιτική Κομισιόν στην ιστορία της ΕΕ θέτουν σε προτεραιότητα το φιλόδοξο σχέδιο για επενδυτικό πακέτο 300 δισ. ευρώ με στόχο και την ανεργία, την δημοσιονομικής πειθαρχία αλλά μιλώντας ανοικτά για «ευελιξία» και τη διατήρηση του κοινωνικού κράτους.

Την 1η Νοεμβρίου, η προεδρία του Μπαρόζο περνά στην ιστορία και αναλαμβάνει μία πολύ διαφορετική Κομισιόν σε μία εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο: Η οικονομική στασιμότητα κινδυνεύει να γίνει ενδημική, η ανεργία ιδιαίτερα στο λεγόμενο Νότο είναι τεράστια, η Ευρωζώνη -πυρήνας της Ένωσης- μοιάζει να γλίτωσε οριακά τον ακρωτηριασμό στο ζενίθ της κρίσης, ο ευρωσκεπτικισμός απειλεί να εγκαθιδρυθεί σε κάθε χώρα ενώ η συζήτηση μεταξύ δημοσιονομικής εξυγίανσης (δηλαδή, λιτότητας) και αναπτυξιακών πολιτικών ακόμη δεν έχει σταματήσει να διεξάγεται με αντιθετικούς όρους.

Με προμετωπίδα την εξαγγελία του -σχετικά θολή ακόμη- για το επενδυτικό πακέτο των 300 δισ. ευρώ, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θέλει να δείξει ότι η διακυβέρνησή του θα αναλάβει δράσεις για να καταπολεμήσει τα προβλήματα στη ρίζα τους.

Ο Λουξεμβούργιος έχει δεσμευτεί πως το πρόγραμμα θα έχει παρουσιαστεί μέχρι τα Χριστούγεννα: Οι ηγέτες των «28» έδωσαν το πράσινο φως με την «επισήμανση» της τήρησης της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Χωρίς να έχει δώσει λεπτομέρειες, ο Γιούνκερ έχει περιοριστεί στο ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να στηριχθεί με τη δημιουργία νέων χρεών -αναφορά που σίγουρα στοχεύει να κατευνάσει τις ανησυχίες σε πρωτεύουσες όπως το Βερολίνο, αλλά και που δείχνει πως αρχικά θα κινητοποιηθούν ήδη δεσμευμένα κεφάλαια.

Η πιο πολιτική Κομισιόν σε μία ΕΕ που κλονίζεται

Ο Λουξεμβούργιος, ο μακροβιότερος πρωθυπουργός σε ευρωπαϊκή χώρα τις τελευταίες δεκαετίες, έχει καταρτίσει την πιο πολιτική Κομισιόν από την εμβάθυνση της ενοποίησης.

Έχει χωρίσει την Επιτροπή σε δύο επίπεδα: Η ομάδα των «έξι συν μίας» υπερ-επιτρόπων (η έβδομη είναι η ύπατη εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής) προΐσταται των κανονικών επιτρόπων με τα συνηθισμένα χαρτοφυλάκια και τα καθήκοντά τους δείχνουν πού ρίχνει το βάρος ο Γιούνκερ: Νομισματική Ένωση, ανάπτυξη, ψηφιακή εποχή, ενεργειακή διασύνδεση, προώθηση της ενοποίησης.

Στο σχήμα αυτό κατέληξε μετά από περίπλοκα παζάρι πολλαπλών διαστάσεων για να ικανοποιήσει τις δύο μεγάλες πολιτικές οικογένειες που τον στηρίζουν και τις διαφορετικές κυβερνήσεις των κρατών μελών. Έπρεπε πρώτα, υπενθυμίζεται, να περάσει τη δοκιμασία της βρετανικής αντίδρασης και τον «κίνδυνο», όπως τον αντιλαμβάνονταν όλοι στην Ευρωβουλή, να επιστρέψει η ΕΕ στην εποχή που η ηγεσία της Κομισιόν έπαιρνε απλώς μία σχεδόν τυπική έγκριση από τους εκλεγμένους ευρωβουλευτές.

Ο Γιούνκερ κινείται στους διαδρόμους των Βρυξελλών με την άνεση του πεπειραμένου αξιωματούχου της ΕΕ που είχε την προεδρία του Eurogroup στις δυσκολότερες στιγμές του. Ξέρει να συμβιβάζει, που είναι και η αγαπημένη (και απαραίτητη) μέθοδος της ΕΕ στο να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις. Μιλώντας άπταιστα, εκτός από τη δική του γλώσσα, αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά κοιτάζει στα μάτια τα μεγαλύτερα κεφάλια στην Ένωση και δεν έχει διστάσει να συγκρουστεί μαζί τους.

Από αυτές τις απόψεις, ο Γιούνκερ ενσαρκώνει την ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης -στις καλές της και στις λιγότερο καλές της πλευρές.

«Την ώρα που οι πολίτες χάνουν την εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς μας, που οι εξτρεμιστές κραδαίνουν τα ξίφη τους, είναι ώρα να δώσουμε νέα ώθηση στο ευρωπαϊκό σχέδιο, να βάλουμε την Ευρώπη σε κίνηση» είπε πριν πάρει την ψήφο της μεγάλης πλειοψηφίας στην Ευρωβουλή. «Στην Ευρώπη, υπάρχει περιθώριο για όνειρα. Στην Ευρώπη μαζί κερδίζουμε και μαζί χάνουμε» συνέχισε.

Δεν προξενεί λοιπόν καθόλου έκπληξη που οι σφοδρότερες επιθέσεις στην Ολομέλεια προέρχονταν από τις επιθετικά ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις, όπως το γαλλικό Εθνικό Μέτωπο, το βρετανικό UKIP ή το γερμανικό AfD. «Ένας υποψήφιος, όπως στην παλιά καλή Σοβιετική Ένωση, ένας θαμώνας των διαδρόμων των Βρυξελλών» σχολίασε ο Νάιτζελ Φάρατζ -σχόλια που μάλλον δεν ενοχλούν τον Γιούνκερ όταν προέρχονται από τον αρχηγό του UKIP.

Η λιτότητα, το κοινωνικό κράτος και οι θεσμοί της ΕΕ

Το μείζον ερώτημα παραμένει η οικονομική κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η ΕΕ. Στη συζήτηση μεταξύ λιτότητας και αναπτυξιακών πολιτικών, ο Γιούνκερ δεν εξέπληξε με την συμβιβαστική θέση του αλλά τα σημάδια που έδωσε έχουν ισχυρό βάρος. «Όσοι πιστεύουν ότι η υπερβολική λιτότητα θα ενισχύσει αυτόματα την ανάπτυξη και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, πρέπει να εγκαταλείψουν αυτήν την θέση» είπε -αναφορά πλέον κοινότοπη και καθόλου εμπρηστική.

«Το σύμφωνο σταθερότητας θα γίνει σεβαστό, δεν τίθεται θέμα αλλαγής των κανόνων, αλλά πρέπει να αξιοποιηθεί όλη η ευελιξία που επιτρέπουν οι Συνθήκες» είπε. Στην «ευελιξία» έχουν επιμείνει το Παρίσι και η Ρώμη, που έκαναν με τους προϋπολογισμούς τους (έστω και διορθωμένους αργότερα) ένα βήμα πίσω από τη λιτότητα.

«Μένει να φανεί εάν ο Γιούνκερ θα καταφέρει να πείσει τη Γερμανία να πάει πιο μακριά με την οικονομική και δημοσιονομική αλληλεγγύη έναντι των εταίρων της» σχολιάζει χαρακτηριστικά η γαλλική Liberation.

Εξίσου σημαντική είναι η επισήμανση του Γιούνκερ πως η Ευρώπη «πρέπει να διατηρήσει το κοινωνικό ΑΑΑ της». Ο Λουξεμβούργιος έχει πολλάκις εμφανιστεί ως «δεξιός με κοινωνική συνείδηση» και έχει υπογραμμίσει ως θεμέλιο του ευρωπαϊκού μοντέλου το ισχυρό κοινωνικό κράτος.

Τέλος, υπενθυμίζεται η ίδια η ανάληψη καθηκόντων είναι παρακαταθήκη για το μέλλον των ευρωπαϊκών θεσμών. Η επικράτηση ενός «κορυφαίου υποψηφίου» των κομμάτων στις ευρωεκλογές κατά την πρώτη φορά πλήρους εφαρμογής της Συνθήκης της Λισαβώνας, με «δεδηλωμένη» της Ευρωβουλής, ήρθε με το πράσινο φως των κυβερνήσεων των «28» -πλην Βρετανίας και Ουγγαρίας- και έθεσε προηγούμενο για το πώς θα αναδεικνύεται η ηγεσία της Κομισιόν.

Ως πρότυπά του, ο Γιούνκερ είχε αναφέρει τους μεγάλους οραματιστές της ευρωπαϊκής ενοποίησης: Ζακ Ντελόρ, Φρανσουά Μιτεράν, Χέλμουτ Κολ. Η δύσκολη κατάσταση της ΕΕ μπορεί να γίνει πεδίο δόξης λαμπρόν για τον ίδιο: Όπως σχολιάζει η Frankfurter Allgemeine Zeitung, «ο Γιούνκερ έχει την ευκαιρία να γίνει και ο ίδιος ένας μεγάλος».

Βασίλης Ψυχογιός
Πηγή: Το Βήμα