Ως σήμερα το εύθραυστο και εξαιρετικής σημασίας οικοσύστημα αυτού του φυσικού Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO παρέμενε αλώβητο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες χάρη σε ένα έλος στο οποίο φιλτράρονται τα ακατέργαστα λύματα που ρέουν προς την Οχρίδα από την ομώνυμη πόλη που βρίσκεται στις όχθες της.

Τώρα ωστόσο ο Νικόλα Μπακρατσέσκι, δήμαρχος της Οχρίδας, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να αποστραγγίσει την εν λόγω ελώδη περιοχή, έκτασης 750 στρεμμάτων, με στόχο την ανέγερση πολυτελών τουριστικών κατοικιών και την κατασκευή μιας μαρίνας. Στο στόχαστρο του δημάρχου βρίσκονται κυρίως τουρίστες από τη Βρετανία, ενώ στο σχέδιο προβλέπεται ακόμη και η μετατροπή των καλαμιώνων που έχουν αναπτυχθεί στις όχθες της λίμνης σε παραλίες, με εισαγόμενη μάλιστα άμμο.

Οι προθέσεις ωστόσο των δημοτικών αρχών προκάλεσαν την έντονη αντίδραση επιστημόνων από ολόκληρη την Ευρώπη, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και ο Κρίστιαν Αλμπρεχτ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Γκίσεν στη Γερμανία, που δηλώνει πως «η λίμνη Οχρίδα αποτελεί το Αγιο Δισκοπότηρο για βιολόγους από όλον τον κόσμο». Ενδεικτικό της εξαιρετικής σημασίας της λίμνης είναι επίσης το γεγονός ότι οι επιστήμονες της NASA ονόμασαν «Οχρίδα» μία από τις λίμνες του Τιτάνα, του μεγαλύτερου δορυφόρου του πλανήτη Κρόνου.

«Η λίμνη δεν είναι τόσο παλιά όσο οι άλλες διάσημες μεγάλες λίμνες του κόσμου, όπως η Βαϊκάλη (στη Νότια Σιβηρία) ή η Ταγκανίκα (στην Κεντρική Αφρική), αλλά αντιμετωπίζει μια κρίση βιοποικιλότητας. Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθός της, αποτελεί τη λίμνη με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στον κόσμο. Ανησυχώ σοβαρά για το μέλλον των ενδημικών ειδών της, πολλά από τα οποία είναι περιορισμένα σε λίγα τετραγωνικά μέτρα της λίμνης» δήλωσε στην επιστημονική επιθεώρηση «New Science» ο γερμανός επιστήμονας τονίζοντας ότι το σχέδιο οικιστικής ανάπτυξης στις παρυφές της λίμνης ενδέχεται να καταστρέψει ανεπανόρθωτα το εξαιρετικής σημασίας οικοσύστημά της, καθώς «θέτει σε κίνδυνο την απολυμαντική λειτουργία» του έλους που βρίσκεται στις όχθες της. Το έλος μάλιστα αποτελεί επίσης τόπο κατοικίας ενδημικών ειδών, όπως η μακεδονική λοφιοφόρος σαλαμάνδρα (Triturus macedonicus), καθώς και τεσσάρων ειδών πεταλούδας που απειλούνται με εξαφάνιση σε όλον τον κόσμο.

Ο Κρίστιαν Αλμπρεχτ συμμετείχε σε μια διεθνή ομάδα ερευνητών που πραγματοποίησε γεώτρηση βάθους περίπου 600 μέτρων στον πυθμένα της λίμνης με στόχο την καταγραφή της ιστορίας της. Αυτό που διαπίστωσαν οι ειδικοί ήταν ότι η ανάπτυξη και η εξέλιξη τόσο πολλών ενδημικών ειδών οφείλεται τόσο στην ηλικία της λίμνης όσο και στη σταθερότητα του οικοσυστήματός της. Τα περισσότερα από τα ψάρια και τα σαλιγκάρια της λίμνης, καθώς και πολλοί σπόγγοι αλλά και σκώληκες, εντοπίζονται μόνο στην Οχρίδα και είναι είδη τα οποία συνήθως αναπτύσσονται και ζουν γύρω από πηγές κάτω από την επιφάνεια της λίμνης. Πολλά από τα είδη που ζουν σε αυτή τη μοναδική στον κόσμο λίμνη κατάφεραν να επιβιώσουν κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, όπως αλλεπάλληλοι παγετώνες και εκρήξεις ηφαιστείων.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Ντάνιελ Ζαμπλόνσκι, από το Πανεπιστήμιο της Μπρατισλάβας, μέσω επιστολής του που απέστειλε στον Γκιόργκε Ιβανοβ, πρόεδρο της πΓΔΜ, χαρακτήρισε το σχέδιο της αποστράγγισης του έλους και της καταστροφής των καλαμιώνων της περιοχής με στόχο την κατασκευή «μεσογειακού τύπου» τουριστικών κατοικιών «εντελώς απαράδεκτο». Οι τοπικές αρχές ωστόσο δείχνουν να αδιαφορούν για τις εκκλήσεις τους. Πάντως στο πλευρό των επιστημόνων βρίσκονται και κάποιοι από τους κατοίκους της Οχρίδας οι οποίοι ξεκίνησαν την εκστρατεία «Οχρίδα SΟS» με στόχο τη διάσωση ενός οικοσυστήματος που θα άφηνε έκπληκτο ακόμη και τον Κάρολο Δαρβίνο, πατέρα της θεωρίας της εξέλιξης των ειδών.