Οι Έλληνες του Πόντου «εις Αμισόν», έλεγαν και στα ώτα των Τούρκων, μας λέει ο φίλος μας Ναζμή, έφτανε άκουσμα S a m s u n. Κι η Αμισός, αποικία των Μιλησίων τον 7ο π.Χ αιώνα, μετονομάζεται Σαμψούς-Σαμψούντα. Όπως είναι γνωστό εξάλλου, κι όπως μας ιστορεί ο ξεναγός μας, που και σε δευτερεύουσας ακόμα σημασίας γεγονότα κάνει αναφορά, όλες οι πόλεις και τα χωριά, περιοχές ολόκληρες, κρατούν την Ελληνική τους ονομασία. Προσαρμοσμένη στην Τουρκική προφορά. Ή κι ερμηνεία ωρισμένως, όπως, Αργυρούπολη-Γκιουμουσχανέ.
Από την ιστορία του πολιτισμού της Σαμψούντας δεν έμεινε τίποτα που να θυμίζει το παρελθόν της. Η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα είναι η εικόνα μιας όμορφης πόλης πεντακοσίων και πλέον χιλιάδων κατοίκων. Κι οπωσδήποτε, τουλάχιστον στο κέντρο και στις απέραντες παραλιακές λεωφόρους της δε νιώθεις να σε πνίγουν οι πολυκατοικίες που κατακλύζουν ολόκληρο τον Πόντο, την Παφλαγονία και βέβαια την Κωνσταντινούπολη.
Το μεγαλύτερο λιμάνι στον Πόντο η Σαμψούντα κι ο πληθυσμός της όλο και αυξάνεται- Ανεπτυγμένη βιομηχανία της τεκνοποίησης ή μήπως και μεταφοράς πληθυσμού από τα ενδότερα,  π ο λ ι τ ι κ ή.  Όπως και να ‘χει, πρόκειται για μια πόλη με πλατείες, κήπους και λεωφόρους, φαρδιές πλατιές, πάνω σε μπαζωμένη θάλασσα, με κιόσκια-café και δεντροστοιχίες ενδιάμεσα για περιπάτους – σ’ όλες σχεδόν τις παραλιακές πόλεις, και, και τελικά μια σύγχρονη πόλη η Σαμψούντα.
Και τέλεια εντυπωσιακή η εικόνα της περιοχής με τις παραλιακές λεωφόρους κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας, από το Δυτικό Πόντο ως και την Τραπεζούντα, ανατολικά. Όλα δείχνουν ότι η Τουρκία παίζει το στοίχημα του  τ ο υ ρ ι σ μ ο ύ.
Η θάλασσα τώρα όμως δε γλύφει τους βράχους όπου δέσποζαν, υπέρψηλα κείμενες, οι ελληνικές πόλεις, προβάλλοντας, κατά τις περιγραφές των ιστορικών εκείνων των εποχών, εικόνα απαράμιλλης ομορφιάς. Και τα χρόνια τα παλιά- Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, όταν απ’ τα καράβια, διασχίζοντας τον Εύξεινο, αντίκριζε ο ξένος το διάσπαρτο με πόλεις και χωριά Πόντο, αλλά κι αργότερα, με τα αναγεννησιακά οικοδομήματα - Υψηλής αισθητικής κτίρια, εφάμιλλα των Ευρωπαϊκών πόλεων. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει σε καιρούς ανώμαλους, ο φανατισμός τα κατέστρεψε. Από την καταστροφική μανία έμειναν κάποια οικοδομήματα που δίνουν το στίγμα ενός βαθύτερου πολιτισμού, κληρονομημένου, όπως και των νεότερων χρόνων, ως τον ξεριζωμό.
Εκείνο που ξαφνιάζει ευχάριστα στην Τουρκία σήμερα, είναι η γνήσια κι όχι  τύποις,  πολιτισμένη  συμπεριφορά των εργαζομένων στα ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφετέριες. Γεγονός που οφείλεται στην τουριστική πολιτική της χώρας αυτής, αλλά και στην ανατολίτικη προφανώς φιλοξενία ενός λαού, που όπως λέγεται, το 90% προέρχεται από εξισλαμισμένους χριστιανούς.
Κι ασφαλώς ο κατακτητής είναι που ωφελείται από τον πολιτισμό των κατακτημένων λαών, μολονότι στη φύση του, του κατακτητή, είναι ν’ αποβάλει ό,τι κι αν ακόμα έχει, καλό, προκειμένου να κρατηθεί στην εξουσία-Όποια εξουσία γενικά, διότι η εξουσία διαφθείρει τον εξουσιαστή. Στην Αθηναϊκή Δημοκρατία  οι πολίτες, κάθε χρόνο, με την ψήφο τους, αποφάσιζαν αν θα πρέπει να παραμείνουν στη θέση τους οι κυβερνώντες. Ο Περικλής, ο αδιάφθορος, η έννοια η ίδια της Δημοκρατίας, με την κάθε χρόνο ψήφο των Αθηναίων κρινόταν άξιος να τους κυβερνήσει. Ήταν τότε που ο πολίτης ήταν πολίτης, γνώριζε τι σημαίνει Δημοκρατία, με το δικαίωμα _υποχρέωση να ψηφίζει υπεύθυνα.
Φεύγοντας από την πόλη Αμισό, σήμερα τουρκική, με το όνομα S a m s u n,  αποχαιρετούμε με σφιγμένη καρδιά, ξέροντας ότι στο γυρισμό για την Ελλάδα απ’ άλλο δρόμο θα περάσουμε , τα παλιά ελληνικά αρχοντικά, τις πλατείες, το λιμάνι, το Αρχαιοελληνικό Εθνογραφικό Μουσείο – Κλειστό το βρήκαμε. Κι από μακριά, αποχαιρετούμε - οι έντεκα μέρες είναι χρόνος πολύ λίγος για τον Πόντο, σε πλαγιά βουνού με χαμηλό υψόμετρο, τα ερείπια Ναού και Θεάτρου από τα αρχαία ελληνικά χρόνια.
Εδώ και μια σχεδόν δεκαετία περιέρχομαι, στο χάρτη πάνω του Πόντου, τις πόλεις και τα χωριά, μοναστήρια, ποτάμια και κοιλάδες, βουνά, οροσειρές και οροπέδια, χαράδρες, δάση, ακτές παραλιακές, λιμάνια κι ακρωτήρια, αρπαγμένη μια από τον Ανατολικό και μια από το Δυτικό Πόντο. Κι επιτέλους, μετά από τόσων χρόνων περιπλάνηση πάνω στο χάρτη, το ταξίδι μου στον Πόντο, ταξίδεμα αληθινό. Και βιάζομαι, όλοι βιαζόμαστε, να ταξιδευτούμε βαθιά στο χρόνο, σε κάθε στιγμή του τότε και του σήμερα, ανυπομονώντας, από όποια περιοχή κι αν καταγόμαστε, να φτάσουμε στην πρωτεύουσά μας την Τραπεζούντα. Και πια όλο και πλησιάζουμε. Έχουμε φύγει μόλις από τη Σαμψούντα, αφού πριν είχαμε αφήσει πίσω την Πάφρα και τον Άλυ ποταμό – «Ο μεγαλύτερος της Μικράς Ασίας», θα μας πει ο φίλος μας Ναζμή, όταν στο γυρισμό για την Ελλάδα θα περάσουμε από την Αμάσεια και τη Μερζιφούντα. Και θα μας πει ακόμη, μεταξύ πολλών ιστορικών γεγονότων, ότι πηγάζει από τον Αντίταυρο, το γνωστό όρος της Μικράς Ασίας και χύνεται στη Μαύρη Θάλασσα, διαβρέχοντας το υψίπεδο, λίγο πριν τη Μερζιφούντα που απλώνεται, υπερήφανα, καθώς μου φάνηκε, γυμνό. - Ίσα που άρχισε ο ήλιος να χαμηλώνει ήταν. Μας είπε και για το έδαφος, το εύφορο, που παράγει πολύ καλής ποιότητας ρύζι.
Το διαπιστώσαμε κι εμείς από το νοστιμότατο πιλάφι τους. Και πριν ο φίλος Ναζμή μας πληροφορήσει για την καλή ποιότητα του ρυζιού στην Τουρκία, υποθέσαμε ότι η νοστιμιά του πιλαφιού της Τουρκίας οφείλεται στο σωστό μαγείρεμά του, μιας και είναι το εθνικό της φαγητό. Ίσως, ναι, να οφείλεται και στην καλή μαγειρική της.
Ξέροντας λοιπόν κάπως το χάρτη του Πόντου, ανυπομονώ να φτάσουμε, μετά που κι ο κ. Ναζμή Αρίφ μας ανακοίνωσε ότι περνάμε τον ποταμό Ίριδα – αγαπημένος μου ποταμός από πάντα και μόνο για το που λέγεται Ίρις, ανυπομονώ, λοιπόν, να φτάσουμε στην περιοχή των Αμαζόνων _ Άλλη μεγάλη αδυναμία μου. Κι όχι γιατί ‘τανε πολεμίστριες. Μάλλον και γι’ αυτό, άλλες εποχές τότε, αλλά κυρίως γιατί ήταν ε λ ε ύ θ ε ρ ε ς   και   α ν ε ξ ά ρ τ η τ ε ς.  Ποιος δεν τις θαυμάζει γι’ αυτό που ήταν. Ποιος δεν αγαπά την ελευθερία, την ακατάβλητη ανεξαρτησία.
Οι αμαζόνες μπορεί να θάφτηκαν για αιώνες πολλούς, όμως η εποχή μας δείχνει να τις ξαναζωντανεύει. Ναι, οι αμαζόνες επανεμφανίζονται!
«Φίλοι και φίλες, ο ποταμός Θερμώδοντας! Είμαστε στη Θέρμη, όπου οι εκβολές του».
Παραλήρημα – Δε μιλάμε, ακούμε μόνο. Ενώ τα μάτια αρπάζονται απ’ την εικόνα. Ο φίλος Ναζμή λέει κάτι και για τη Θεμίσκυρα, την πρωτεύουσα των Αμαζόνων. Τέλεια! Δεν ξέρω αν έχω κάνει ωραιότερο ταξίδι στο εξωτερικό_ Εξωτερικό ο Πόντος, η γη η προγονική! Ναι, ο Πόντος είναι Τουρκία τώρα, είναι όμως και πατρίδα ιδιαίτερη, είναι η γη των προγόνων μου! Εντάξει, ο κόσμος έτσι είναι. Φτάνει να είναι, εύχομαι, ειρηνικός. Να μην είναι επίβουλος. Το «εξής», δέομαι, με το μέσα μου αρπαγμένο απ’ τον αυγουστιάτικο ουρανό, ας μην είναι σκοτεινό.

«Φίλοι και φίλες!»
Η φωνή του ξεναγού αγγίζει ευαίσθητα τους προσκυνητές της προγονικής γης. Ρουφάμε, πόντο – πόντο, σιωπηλοί, την εικόνα του ποντιακού τοπίου, κάθε που το μικρόφωνο δονείται από τη φωνή του, μ’ αναφορά στον τόπο μας, στην ιστορία μας: Είμαστε στα όρια του Δυτικού κι Ανατολικού Πόντου, είμαστε στην Οινόη!
Στον παλμό της φωνής του φίλου Ναζμή ο ήχος του δικού μας παλμού, της δικής μας συγκίνησης, κάθε φορά π’ ανακοινώνει περιοχή, πόλη, χωριό_ Όλο και κάποιου από το γκρουπ η ιδιαίτερη καταγωγή. Καθώς και  όταν αναφέρεται στον αρχαίο ή και μετέπειτα πολιτισμό μας. Είτε των Ιώνων-Γιουνάν για τους λαούς που, οι Έλληνες, βαρβάρους τους αποκαλούσαν, είτε για των Ρωμιών, αργότερα, τον πολιτισμό, όταν με τη νεότερη θρησκεία μας, το Χριστιανισμό, ο «Έλληνας», ως με την έννοια του ειδωλολάτρη ταυτισμένος, ήταν υπό διωγμό επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Πλην την περιοχής του Πόντου, όπου, σιγά – σιγά και με τον καιρό, ο  «Τ ρ α ν τ έ λ λ ε ν α ς»  -  τριάντα φορές Έλληνας, και ο   «Έ λ λ ε ν                   Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο ς», ο αυτοκράτορας Παλαιολόγος, έγιναν η βαθύτερη έκφραση της συνείδησης των Ελλήνων Χριστιανών στον Πόντο. Μάλιστα, τα εκεί μοναστήρια, εμπνευσμένοι ιερομόναχοι, πολύ νωρίς, στράφηκαν στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό -  φιλοσοφία, αστρονομία, μαθηματικά, συμβάλλοντας στην Αναγέννηση. Ο τραπεζούντιος διανοητής Βησσαρίων είναι μία από τις μεγαλύτερες μορφές της Αναγέννησης, αλλά και ο Γεώργιος ο Τραπεζούντιος, καθώς και άλλοι έλληνες του Πόντου.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ