Στο δρόμο για τη μακρινή πατρίδα, πρώτος σταθμός μετά την Κωνσταντινούπολη, η εντυπωσιακά γραφική Σαφράμπολη, η χαρακτηρισμένη διατηρητέος οικισμός. Πώς αλλιώς, εποχή της πολυκατοικίας, στην πλειονότητά της απάνθρωπη και του τέρατος, που λέγεται ουρανοξύστης, θα ‘φτανε ως τις μέρες μας ζωντανό το χθες μιας συναρπαστικά αδιασάλευτης αρχιτεκτονικής ολόκληρης πόλης, χωρίς την παράφωνη παρουσία άλλου ρυθμού.
Στην κωμόπολη αυτή-κωμόπολη αποκαλείται, των τριάντα χιλ. κατοίκων, όπου τίποτα δεν είδα να θυμίζει ελληνικό πέρασμα, διανυκτερεύσαμε τη δεύτερη νύχτα του ταξιδιού μας. Ύστερα από περιήγηση –η κίνηση ανύπαρκτη, σε σοκάκια και πλακόστρωτους δρόμους και πάνω και κάτω γραφικούς μαχαλάδες και μετά από δείπνο σε μια επίσης γραφική ταβερνούλα, ο εύσπλαχνος θεός Ύπνος μας ξεκούρασε στα όμορφα, μιας άλλης εποχής, κονάκια, με τη μυρουδιά της ήρεμης παλιάς ζωής.
Η περιήγηση και το πρωί της άλλης μέρας, όπως και το προηγούμενο βράδυ, έγινε με το πούλμαν. Ώστε κι ο φίλος μας Ναζμή – η προσωπικότητά του από την πρώτη στιγμή μας κέρδισε, να ιστορεί άνετα και άνετα κι εμείς ν’ απολαμβάνουμε τα ωραία και τα ευτράπελα του Χότζα, που’ χε τη ματαιοδοξία ν’ αναμετρηθεί με το σουλτάνο, χαρέμια και χλιδή, που στο τέλος όλα, κακή του μοίρα, ξινά και ανάποδα. Κι ήταν ό,τι καλύτερο για να μας επαναφέρει στον πάνω της γης κόσμο και τα σημερινά. Καθώς και πάλι, όπως τα χρόνια της εφηβείας, μας συνάρπασε η κάθοδος του Ηρακλή στον Άδη και το συναπάντημά του με τον Κέρβερο, με τον προβληματισμό τώρα, «ο μύθος αυτός άραγε τι σημαίνει», όταν πριν τη Σαφράμπολη, περνώντας έξω από την Ηράκλεια, αντικρίσαμε το σπήλαιο-Αυτό της καθόδου. Ως θέση μοναχά, στο σημείο που υποδεικνύεται από το μύθο. Διότι ακόμα ούτε εκσκαφές και ούτε φανέρωση καθόδου προς τον Άδη.
Η Τουρκία σίγουρα δε θα το αφήσει ανεκμετάλλευτο. Ο Ερντογάν, ο άνθρωπος που το Λύκειο τελείωσε, χωρίς παραπέρα άλλες σπουδές, έχει φαίνεται το πολιτικό χάρισμα, την ικανότητα και τον τρόπο να πετυχαίνει την εκμετάλλευση κάθε στοιχείου πολιτιστικού αυτής της κάποτε ελληνικής γης. Το διαπιστώνεις από την πρώτη στιγμή που έρχεσαι σε γνωριμία μ’ αυτή τη χώρα. Και συνειδητοποιείς πως ο πολιτικός, έστω και στην εποχή μας, δε δημιουργείται απλώς και μόνο μέσα στα ξακουστά πανεπιστήμια της Αμερικής και της δικής μας Ηπείρου κι αστείος θα ‘ταν κι ο λόγος γι’ αναφορά σε μεγάλα τζάκια, της όποιας χώρας, όσο κι αν είναι εκπαιδευμένο, όμως μη χαρισματικό από τη φύση του και μη παιδεμένο στη ζωή, άτομο.
Αναρωτιέμαι συχνά, πόσες τριήρεις να αριθμούσε ο στόλος του ήρωα Ιάσονα. Ήταν οι τριήρεις πολλές ή μήπως ήταν κι άλλα μαζί σημαντικά στοιχεία γνώσης του ίδιου και των συντρόφων του ηρώων και ημίθεων – πλήρωμα της ναυαρχίδας «Αργώ» της, μυθικών διαστάσεων, εκστρατείας, που συνετέλεσαν στο να «ακινητοποιηθούν» οι Συμπληγάδες Πέτρες – Πειρατές (Ιστορία του Ελληνισμού του Πόντου – Δημ. Αποστολίδη).
Κι άραγε, αναρωτιέσαι, τους εξολόθρευσαν τους Πειρατές – Συμπληγάδες πέτρες της Μαύρης Θάλασσας, οι Αργοναύτες ή τους εξαπέστειλαν σε άλλες θάλασσες;
Όπως και να’ χει, αρχίζει ο αποικισμός της Μικράς Ασίας και των ακτών της Μαύρης Θάλασσας. Κι η θαλασσοκρατία των Ιώνων σ’ όλη τη Μεσόγειο και ως πέρα από τις Ηράκλειες Στήλες.
Πρώτη διαφωνία μας με την ιστορία, πηγαίνοντας για τη Σαμψούντα, όταν ακόμα βρισκόμαστε στην Κασταμονή. Πόλη της αρχαίας Παφλαγονίας, φερόμενη ως τόπος καταγωγής των Κομνηνών. Της πλέον σημαντικής οικογένειας αυτοκρατόρων του Βυζαντίου.
Ο τόπος καταγωγής αυτοκρατόρων, έστω δικών μας, δεν αποτελεί σαφέστατα θέμα σοβαρής αντιπαράθεσης. Όταν όμως τα αληθινά στοιχεία καταγωγής μιας τέτοιας οικογένειας είναι γνωστά από γραπτές αναφορές – ακόμα και προφορικές, ανθρώπων που ασχολούνται ερευνητικά με την ιστορία του τόπου τους κι η επίσημη Ιστορία δίνει λανθασμένα στοιχεία, δείχνει απλώς ότι, από έλλειψη έρευνας, λειτουργεί επιπόλαια. Όσο κι αν η ιστορία συμβαίνει να’ χει δύο ή ακόμα και περισσότερες γραφές, η έλλειψη έρευνας την καθιστά αναξιόπιστη. Ενίοτε βέβαια και επικίνδυνη.
Και για την ιστορία, εντέλει, οι Κομνηνοί κατάγονται από τα Κόμανα του Πόντου, απ’  όπου και τ’ όνομά τους: Κομανηνοί – Κομνηνοί, κατά συγκοπή του άλφα (α) – (Δημ. Αποστολίδης). Στο ίδιο θέμα αναφέρεται και ο σημαντικός Πόντιος συγγραφέας μας, Χρήστος Σαμουηλίδης, στο ιστορικό έργο του, πόνημα μεγάλης έρευνας, «Ιστορία του Ελληνισμού του Πόντου».
Στην Κασταμονή οι Κομνηνοί εγκαταστάθηκαν μετά την καταστροφή των Κομάνων από τους Τουρκομάνους. Η δράση τους, δράση στρατιωτική, πάντα κατά τον αργυρουπολίτη Δημ. Αποστολίδη, αρχίζει το δέκατο αιώνα (976 μ.Χ).
Μετά από έναν αιώνα στρατιωτικής παρουσίας, οι Κομνηνοί θ’ ανέβουν στο θρόνο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, με πρώτο αυτοκράτορα αυτής της δυναστείας τον Αλέξιο Α΄.
Σ’ αυτήν την οικογένεια ο FALLMERAYER αναφέρεται ως εξής: Δεν είχε πέσει μόνο ο Ανδρόνικος, (ο τελευταίος της δυναστείας των Κομνηνών στο Βυζ. Θρόνο) αλλά μαζί του χάθηκε και μια μεγάλη και φημισμένη οικογένεια που επί εκατό και πλέον χρόνια κατείχε με αδιάκοπη επιτυχία τον πρώτο θρόνο του κόσμου και που είχε ένα όνομα τιμώμενο από όλους τους λαούς της Δύσης και της Ανατολής. (Η Ιστορία  της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας).
Σινώπη, η πρώτη, προ κτίσεως Τραπεζούντος, σημαντική αποικία των Ιώνων στον Πόντο, πατρίδα του ανατροπέα των συμβατικών κοινωνικών συμπεριφορών και συμπαθέστερου φιλόσοφου – Ίσως που όλοι ή σχεδόν όλοι, είμαστε στο βάθος ο ν   α ν α τ ρ ε π τ ι κ ό ν.
Και να ‘μαστε, οι απόγονοι εμείς των Ιώνων, ύστερα από εικοσιοκτώ αιώνων ιστορικής παρουσίας Ελλήνων στον Πόντο κι ογδόντα έξι χρόνων ξεριζωμού τους από τη γη της Μικράς Ασίας, στη διαμορφωμένη, κατά τα σημερινά, πλατεία της Σινώπης. Όπου ανατρέποντας θεούς και δαίμονες, ξεσπάς σε γέλωτες, καθώς βλέπεις, στο βάθρο του στημένος, ο γιος του παραχαράκτη Τραπεζίτη, να καμαρώνει Ηρακλέας. Περίτρανα προβάλλοντας, ο ψωμολύσσαγας στην Αθήνα, εξορισμένος Σινωπεύς, το ήθος του το υπερήφανο! Υποδηλώνοντας με πείσμα ότι αυτή η όμορφη πόλη δική του ήταν κάποτε.
Τα χαιρετίσματα μας στον αγαλματοποιό σου, φίλε μας Δ ι ο γ έ ν η. Να’ σαι καλά, αστείρευτο μας κληροδότησες το γέλιο. Μ’ αυτό ξεπερνούμε την ασφυξία μας, μες στο πιθάρι-εαυτό μας, ο τωρινός ο κόσμος.
Φεύγουμε για τη Σαμψούντα αφήνοντας πίσω την πόλη-μνημείο. Από την εποχή των χριστιανών ο Ναός της Θεοτόκου-«εκκλησία του Παλατιού», σήμερα, Αρρεναγωγείο και Παρθεναγωγείο και Αρχαιολογικό Μουσείο με αρχαιολογικά ευρήματα από το ελληνικό παρελθόν της.
Αποχαιρετούμε με θλίψη, όπως όταν αποχωρίζεσαι αγαπημένο πρόσωπο, το μεγαλύτερο ανεκδοτολόγο της αρχαιότητας, ερεθισμένοι από το πνεύμα του το διαχυμένο από το ζωντανεμένο στη συνείδησή μας άγαλμα. Αυτό το αλλιώτικα δοσμένο. Που σε κάνει να γελάς και εξακολουθείς να γελάς, γιατί μοιάζει σαν ο ίδιος να καθοδήγαγε τη σμίλη να βγάλει προς τα έξω το μέσα του καμάρι, αντίθετα στην παραδομένη, του ζητιάνου-φιλόσοφου, εικόνα του. Απλώς και μόνο για να παίξει παιχνίδι κυνικό με τον αγαλματοποιό. Και, θέλεις  δε θέλεις, πονηρά μειδιώντας, κάνεις τη σκέψη πως οι αρχαίοι πρόγονοί μας θα έτρεμαν και το χλευασμό του και δε διακωμωδούσαν τους  εν τω Πόντω  Έλληνες, καθώς τους λοιπούς της Μικράς Ασίας Έλληνες. Που άλλους ως «δόλιους» χλεύαζαν, άλλους «νωθρούς» κι ακόμη κάποιους «ψευδολόγους», «μηδαμινούς», «ιοβόλους έχιδνας» και άλλως πως, ένα σωρό και, θεοί αθάνατοι, το καυστικό πνεύμα των Ελλήνων το φοβηθήκατε κι εσείς.
Τα ανέκδοτα από δω και πέρα φουντώνουν. Ο κ. Αντώνης Γιαννούλης, ο αρχηγός μας, ρίχνει την ιδέα να λέγονται αποκλειστικά στην ποντιακή διάλεκτο. Αλλά είναι ο μόνος, μη ποντιακής καταγωγής μάλιστα, που το τηρεί αυστηρά, δίχως λέξη να του ξεφεύγει. Κι ο ξεναγός μας, κ. Ναζμή Αρίφ, ο συμπατριώτης μας από την Κομοτηνή, έχοντας ξεναγήσει πολλές φορές Έλληνες στον Πόντο, ίσως καμιάς, της ποντιακής διαλέκτου, λέξης την έννοια δεν έχανε.
Όλοι της συντροφιάς οι ανεκδοτολόγοι στο πνεύμα του Διογένη, που: Μ’ ένα καράβι ανέκδοτα/ πλουτίζει την Ελλάδα/.