Η λέξη αυτή πριν εξελιχθεί σε εορτολογικό γεγονός αναφερόμενος στην έναρξη και τον δια του χριστού αγιασμό του νέου εκκλησιαστικού έτους, σήμαινε την αρχή του οικονομικού έτους. Κατά το Βασιλειανό Μηνολόγιο «Ίνδικτον» λέγουσιν οι Ρωμαίοι την αρχή και τον ορισμό του φόρου κάθε πολίτη. Στην αρχή κάθε 15ετίας από την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού (117/138) καθοριζόταν και το ποσό το οποίο κάθε πολίτης έπρεπε να πληρώσει ως φόρο γης στο ρωμαϊκό κράτος. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Παναγιώτης Σκαλτσής Ο εν λόγω φόρος προοριζόταν για τη συντήρηση των στρατιωτών των οποίων η θητεία διαρκούσε 15 έτη.
- Η παρατήρηση του Ποτάβιου
Ο ποτα βίος λέγει ότι επικρατεί η άποψη ότι οι Ινδικτιώνες δεν είναι τίποτε άλλο παρά εισφορές προΐόντων και σορός χρημάτων των οποίων ο κανόνας οριζόταν για πληρωμή κάθε χρόνο.
- Ίνδικτος και επινενέμησης
Ή ίνδικτος ή ινδικτιών ταυτίζεται με τον ελληνικό όρο Επινέμησης ή επινέμεσις που σημαίνει μερισμό τόσο του χρόνου όσο και του ποσού του φόρου ανάλογα βεβαίως με την ετήσια καρποφορία και σοδειά ο εν λόγω κύκλος της ινδικτιώνος που περιλαμβάνει τη δεκαπενταετία, αλλά και κάθε ένα από τα αίτια αυτής της περιόδου αξιοποιήθηκε και ως όριο και κριτήριο χρονολόγησης διαφόρων γεγονότων και γραφών στη Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη αλλά και την Αίγυπτο (Βλέπε Μ. Φουντούλη, Λειτουργική Α’: Εισαγωγή στην Θεία Λατρεία, Θεσσαλονίκη 4,2004, σ.σ. 108-109). Θεωρήθηκε επίσης από την έναρξη της βυζαντινής περιόδου και ως αρχή του νέου έτους.
- Η μαρτυρία για αυτήν την εξέλιξη
Αυτή η εξέλιξη μαρτυρείται για πρώτη φορά το έτος 312 επί Μεγάλου Κωνσταντίνου. Και τούτο προφανώς διότι μέχρι την εποχή εκείνη κατά το ιουλιανό ημερολόγιο η ημερομηνία αυτή ταυτιζόμενη με την φθινοπωρινή ισημερία, θεωρείτο ως πρώτη του έτους. Από το έτος 313 μ.χ. μετατέθηκε στην 23/09 γενέθλια ημέρα του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου. Από το έτος 462 μ.χ. όπως σημειώνει ο καθηγητής Παναγιώτης Σκαλτσής, η πρωτοχρονιά μετατέθηκε την 1Η Σεπτεμβρίου για να συμπίπτει η αρχή του έτους με την αρχή του μηνός αυτού.
- Η παλαιότητα της Ινδίκτου
Η ως άνω αναφορά του βασιλιά νου μηνολογίου ότι η εκκλησία παρέλαβε την εορτή της Ινδίκτου από τον αρχαίο υποδηλώνει την παλαιότητά της κατά μία άποψη ανάγεται στον τέταρτο αι στον πέμπτο μ.χ. Αιώνα, κάτι που από πολλούς κρίνεται ως ανιστόρητο (βλέπε: Γενναδίου Μητροπολίτου Ηλιουπόλεως -Η τελετή της Ινδίκτου εν τω Πατριαρχικώ Ναώ και Οίκω βλέπε στο ορθοδοξία έτος ΙΕ τεύχος 9 Σεπτέμβριος 1940σ.σ. 264-265). Προφανώς το προαναφερθέν Βασιλειάνο Μηνολογιο (Συναξάριο) αναφέρεται στην αφετηρία της ερώτησης και της εκ προ χριστιανικών εθίμων καταβολής της (βλέπε Παναγιώτης Σκαλτσής, καθηγητής του τμήματος θεολογίας απθ: η αρχή της Ινδίκτου στο οικουμενικό πατριαρχείο 27 /9/2017).
