Πέμπτη, 10 Οκτωβρίου 2024, 1:51:40 μμ
Δευτέρα, 23 Μαρτίου 2009 11:10

Στις ομορφιές του Πάικου

Είναι γνωστό ότι οι στενοί δεσμοί του ανθρώπου με το δάσος χρονολογούνται από την εμφάνιση του πρώτου πάνω στη γη. Μέσα στο δάσος ο άνθρωπος βρήκε κατ΄ αρχάς τροφή και προστασία από πολλούς κινδύνους που τον απειλούσαν, ενώ αργότερα κάλυψε από κει την πρώτη ύλη για την θέρμανση του και για την κατασκευή της στέγης, των όπλων και των εργαλείων του. Με την εκδήλωση όμως της απόλυτης κυριαρχίας του ανθρώπινου είδους πάνω στον πλανήτη, η οποία συνοδεύτηκε από την ανάπτυξη του πολιτισμού του και τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού του, άρχισε η μεγάλης έκτασης καταστροφής των δασών. Οι όλο και μεγαλύτερες ανάγκες του πληθυσμού απαιτούσαν αντίστοιχες ποσότητες ξυλείας και εκτάσεις για καλλιέργεια, βόσκηση των κτηνοτροφικών ζώων και ανάπτυξη οικισμών και βιομηχανιών. Έτσι οι χωρίς κανόνες και σε πολλές περιπτώσεις αλόγιστες και ληστρικές υλοτομίες, οι εκτεταμένες εκχερσώσεις και οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές σε συνδυασμό με την υπερβόσκηση, οδήγησαν στην υποβάθμιση των δασών και τη δραματική μείωση των εκτάσεων που κάλυπταν, με την οπισθοδρομική διαδοχή των οικοσυστημάτων τους. Το τελευταίο σημαίνει ότι τεράστιες δασοσκεπείς εκτάσεις μετατράπηκαν προοδευτικά σε θαμνώδεις, χορτολιβαδικές και άγονες, ενώ σε μεγάλο μέρος απ΄ αυτές που απέμειναν μειώθηκε η παραγωγικότητα τους.
Η πραγματική μείωση της παραγωγής δασικών προϊόντων από τη μια και η ταυτόχρονη αλματώδης αύξηση των αναγκών σε ξύλο από την άλλη, οδήγησε σε μια αυξανόμενη έλλειψη ξύλου που ανάγκασε το σκεπτόμενο άνθρωπο να αναγνωρίσει πλέον την ανάγκη εφαρμογής μιας ορθολογικής διαχείρισης των δασών. Αυτή τη νέα σχέση του ανθρώπου με το δάσος ήλθε να ρυθμίσει η Δ α σ ο π ο ν ί α, η οποία εμφανίσθηκε σαν ιδέα στην Ευρώπη κατά τα μέσα του 18ου αιώνα και σαν επιστήμη έναν αιώνα αργότερα, με την ίδρυση των πρώτων δασολογικών σχολών.
Η βασική αρχή, στην οποία στηρίζεται η επιστήμη αυτή είναι η αρχή της αειφορίας των καρπώσεων. Αυτό σημαίνει ότι τα δάση πρέπει να διαχειρίζoνται με τέτοιο τρόπο, ώστε να γίνεται δυνατή η διηνεκής απόληψη απ΄ αυτά της ίδιας ποσότητας ξύλου ανά έτος, με την ταυτόχρονη διατήρησης τους σαν δάση και την συντήρηση και βελτίωση της παραγωγικότητας του εδάφους τους.
Αργότερα αναγνωρίσθηκε ότι η άσκηση της δασοπονίας ήταν απαραίτητη, όχι μόνον για τη ρύθμιση της παραγωγής των δασικών προϊόντων από τα δάση, αλλά και για τη ρύθμιση των σπουδαιότατων κοινωνικοπολιτιστικών  και περιβαλλοντικών λειτουργιών των δασών. Αναγνωρίσθηκε δηλαδή η ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΣΚΟΠΩΝ με τη χρησιμότητά της και στον περιορισμό της λειψυδρίας και των πλημμυρών, στη διατήρηση των ειδών της χλωρίδας και πανίδας του πλανήτη μας, στη διατήρηση και δημιουργία ωραιότατων δασικών τοπίων, που χαρίζουν αισθητική απόλαυση και ψυχική ηρεμία στον καταπονημένο άνθρωπο των μεγαλουπόλεων, καθώς και στην προστασία των πολύτιμων γόνιμων ορεινών εδαφών από τη διάβρωση και την παράσυρσή τους στη θάλασσα.
Στα πλαίσια της αναγνώρισης της τεράστιας σπουδαιότητας της Δασοπονίας και των ανθρώπων που την υπηρετούν, εντάσσεται η καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Δασοπονίας, που γιορτάζεται κάθε χρόνο 21 Μαρτίου.
Η πρωτοβουλία για την καθιέρωση αυτής της παγκόσμιας εκδήλωσης προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Γεωργίας, η οποία με την εισήγηση της προκάλεσε  το 1973 σχετική απόφαση της Γενικής συνέλευσης του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ. Ο καθορισμός της συγκεκριμένης ημερομηνίας είναι συμβολικός, διότι η 21η Μαρτίου είναι η πρώτη ημέρα της άνοιξης για το βόρειο ημισφαίριο, είναι η αρχή ενός νέου κύκλου ζωής της φύσης και συγχρόνως ένα μήνυμα για περισυλλογή και δημιουργική σκέψη για το μέλλον.
Η περιοχή αρμοδιότητας του Δασαρχείου Γουμένισσας καταλαμβάνει έκταση 606.600 στρεμ. της  οποίας το μισό περίπου καλύπτεται από δάση. Το ποσοστό αυτό δασοκάλυψης είναι πολύ μεγάλο αν συγκριθεί με το 20% μέσο αντίστοιχο πανελλαδικό και είναι ενδεικτικό της εξέχουσας θέσης που έχει η δασοπονία στη γενική ανάπτυξη της περιοχής.
Από το σύνολο των δασών και δασικών εκτάσεων που βρίσκονται υπό διαχείριση  (399.000 στρεμ.) το 72% είναι Δημόσια και το 28% μη Δημόσια.
Τα κύρια δασοπονικά είδη που απαρτίζουν τα δάση της περιοχής είναι η οξιά στα μεγάλα υψόμετρα, η δρυς στα χαμηλότερα  η καστανιά και η μαύρη Πεύκη στα μεσαία υψόμετρα.
Η έντονη και αλόγιστη διαχρονική δραστηριότητα των ανθρώπων μέσα στα δάση αυτά, η οποία συνεχίστηκε και για λίγα χρόνια μετά τον τελευταίο πόλεμο, έγινε η αιτία να παραλάβει η Τοπική Δασική Υπηρεσία δάση οξιάς και δρυός ακανόνιστης μορφής, υποβαθμισμένα και διασπασμένα κατά επιφάνεια. Πρώτο έργο αναγκαιότητας των δασοπονούντων  ήταν η ανόρθωση των οικοσυστημάτων αυτών, γεγονός το οποίο, μπορούμε να δηλώσουμε με ικανοποίηση, επιτεύχθηκε σε σημαντικότατο βαθμό. Τα δάση της περιοχής μας σήμερα έχουν μια τέτοια μορφή ώστε μπορούν να επιτελέσουν τις πολλαπλές λειτουργίες τους που είναι :
α) Περιβαλλοντικές (προστασία από πλημμύρες και διάβρωση, προστασία από μόλυνση νερού και ατμόσφαιρας, παραγωγή οξυγόνου, ρύθμιση κλίματος).
β) Κοινωνικοπολιτιστικές (Αναψυχή, Αισθητική, παρθένα φύση).
γ) Παραγωγικές (Ξυλεία, νερό, βοσκήσιμη ύλη, καρποί, θηράματα).
Μπορούμε να πούμε, πιο εκφραστικά, ότι με τη μέχρι τώρα διαχείριση των δασών της περιοχής μας, καταφέραμε ο ορεινός όγκος του Πάϊκου να δεσπόζει σήμερα πάνω από τα κεφάλια μας προστατευτικά, σαγηνευτικά και όχι απειλητικά, αντιαισθητικά.
Ο σκοπός της ανάπτυξης της δασοπονίας στα αναφερόμενα δάση, όπως έχει καθοριστεί από την υπηρεσία μας, με βάση τη γαιοϊκανότητα τους, την εξυπηρέτηση του γενικού σκοπού της δασοπονίας και των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της περιοχής είναι η δημιουργία αποθεμάτων ξύλου και η εξυπηρέτηση των αναγκών του δασόβιου και παραδασόβιου πληθυσμού.
Οι κύριες χρήσεις που εξυπηρετούν το σκοπό αυτό είναι η παραγωγή ξυλείας, η βοσκή των ζώων και η ανάπτυξη του δασοτουρισμού. Η τελευταία έχει όλο και μεγαλύτερη ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια και γι΄ αυτό προωθείται με την εκτέλεση ειδικών έργων από την υπηρεσία μας. Όλες οι προαναφερόμενες χρήσεις θα προσφέρουν απασχόληση και εισόδημα στους κατοίκους της περιοχής και θα πραγματοποιηθούν κάτω από περιβαλλοντικούς περιορισμούς και οπωσδήποτε σύμφωνα με την αρχή της αειφορίας των καρπώσεων.
Η ανάπτυξη του δασοτουρισμού η οποία στηρίζεται στην αναψυχητική και αισθητική λειτουργία των δασών, αποτελεί για την υπηρεσία πρωταρχικό σκοπό με την κατασκευή σαράντα περίπου χώρων δασικής αναψυχής διεσπαρμένων σε όλη την έκταση του Πάϊκου για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών ,όπως φαίνονται  παρακάτω.
Ο επισκέπτης που κατευθύνεται από Αξιούπολη προς Φανό – Σκρα - Κούπα  μπορεί να επισκεφθεί: Το ΄΄Αλσύλλιο Αξιούπολης΄΄, Χώρο Δασικής Αναψυχής (Χ.Δ.Α.) ΄΄Τρία γεφύρια΄΄Κοτζά Ντερέ. Χ.Δ.Α. ΄΄Προφήτης Ηλίας΄΄ Πηγής. Θέση θέας ΄΄Αρκούδα΄΄ Κοτζά Ντερέ. Χ.Δ.Α. ΄΄Καταρράκτες Κούπας΄΄. Μονοπάτι περιπάτου ΄΄Κούπα – Γκιόλμα΄΄. Θέση θέας ΄΄Βαλιανάπαρτι΄΄ Κούπας. Μονοπάτι περιπάτου ΄΄Πηγή – Λίμνη Μεταλλείου΄΄. Χ.Δ.Α Λίμνη Μεταλλείου.
Ο επισκέπτης που κατευθύνεται από Φανό προς Πλαγιά – Ειδομένη – Χαμηλό μπορεί να επισκεφθεί: Χ.Δ.Α. Φανού, Πλαγιάς, Δογάνης, Χαμηλού.
Ο επισκέπτης που κατευθύνεται από Γουμένισσα –Γρίβα –Καστανερή –Λιβάδια μπορεί να επισκεφθεί: Χ.Δ.Α. ΄΄Αγ. Αντωνίου΄΄ Γρίβας, ΄΄Πορ΄΄ Καστανερής, ΄΄Προφήτης Ηλίας΄΄ Καστανερής. Μονοπάτι περιπάτου ΄΄Γρίβα – Ντουίκοβο – Γκόλα Τσούκα΄΄. Μονοπάτι περιπάτου ΄΄Κεραϊτέλι – Στραβοπόταμος΄΄. Κέντρο περιβαλλοντικής ενημέρωσης ΄΄Παλιοχώρι΄΄ Καστανερής. Ξύλινο παρατηρητήριο ΄΄Πραματάρι΄΄ Καστανερής. Μονοπάτι περιπάτου ΄΄Πραματάρι – Λυόμενο Στραβοποτάμου΄΄. Μονοπάτι περιπάτου ΄΄Σέλμα –Βαλεόροβο΄΄. Χ.Δ.Α. ΄΄Λυόμενο Στραβοποτάμου ΄΄, Βρύση ΄΄Γιούδα΄΄, ΄΄Βαλεόροβο΄΄. Πέτρινο παρατηρητήριο στη δασική θέση ΄΄Γκόλινα΄΄ Λιβαδίων. Πέτρινο παρατηρητήριο στη δασική θέση ΄΄Πύργος΄΄ Λιβαδίων. Χ.Δ.Α  ΄΄Ιρούτσκα Λιβαδίων΄΄
Ο επισκέπτης που κατευθύνεται από Γουμένισσα προς Κάρπη μπορεί να επισκεφθεί:  Χ.Δ.Α. ΄΄Δύο ποτάμια΄΄ Γουμένισσας, ΄΄Αλώνια Κάρπης΄΄. Θέση θέας ΄΄Πετρωτό΄΄ Κάρπης. Μονοπάτι περιπάτου ΄΄Κάρπη – Ύψωμα 1007΄΄
Ο επισκέπτης που κατευθύνεται από Γουμένισσα προς Πεντάλοφο – Ομαλό μπορεί να επισκεφθεί: Χ.Δ.Α. ΄΄Γιούρβιτσα΄΄ Γουμένισσας, ΄΄Αλώνια΄΄ Πενταλόφου, ΄΄Κατασκήνωση Πενταλόφου΄΄, ΄΄Ομαλού΄΄
Επίσης, υπάρχουν οργανωμένοι χώροι δασικής αναψυχής στις θέσεις Άγιος Παντελεήμων Μεσιάς, Ζωοδόχου Πηγή Ευρωπού, Πλατανόρεμα Πολυπέτρου, Άγιος Κωνσταντίνος κ Γέφυρα Γοργόπης.
Όλοι οι παραπάνω χώροι είναι στην διάθεση των επισκεπτών για χρήση σύμφωνα με τους κανόνες λειτουργίας τους που ισχύουν.
Πιστεύω ότι η συνέχιση αυτής της τακτικής θα γίνει η αιτία να αναπτυχθούν στο μέλλον και άλλα ενδιαφέροντα για το δάσος που θα προσελκύσουν και ιδιώτες επενδυτές να ασχοληθούν με αυτόν τον τομέα, με την κατασκευή καταλυμάτων, χώρων εστίασης, οργάνωση αθλοπαιδιών κλπ, κάτι που θα φέρει πρόοδο και ανάπτυξη στην περιοχή μας.