Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024, 12:25:11 πμ
Τετάρτη, 07 Απριλίου 2010 07:35

Δέσποινα Πολυχρονίδου : Αξιού - πόλις και Αμφαξίτις Γη

Από Αξιού και Περιβοίας η σκούφια των Παιόνων. Ήταν τότε λίγο πριν τον Τρωικό πόλεμο όταν μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα που, βροχή μήνες είχε να πέσει, πέφτει να δροσιστεί στα νερά του Αξιού η Νύμφη Περίβοια. Ο Αξιός την ερωτεύεται την Νύμφη σφόδρα. Από τον έρωτα αυτόν γεννιέται ο Πελάγων.


Τα βαθύρροα νερά του Αξιού, με καθρεφτισμένο μέσα τους το φορτωμένο αστέρια ουρανό, λαμποκοπούσαν. Νύχτα τον γέννησε τον Πελάγονά της η Περίβοια κι ήρθαν και το σπαργάνωσαν τ’ αστέρια το νεογέννητο, που έμελλε να γίνει ο ηγεμόνας των Παιόνων. Λαός αρχαίος ελληνικός, θρακικής καταγωγής (Επιστήμη και Ζωή). Κατ’ άλλους εξελληνισμένοι ή έστω ελληνίζοντες, οι Παίονες. Που αργότερα, για λόγους ποιους, εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία (Επίτομον Λεξικόν Μυθολογίας και Ιστορίας – Μυθικοί Αρχαίοι Χρόνοι, του Α. Κωνσταντινίδη, 1968).
Αλλ’ όμως πάλι, δε λέγεται πως τα μυθικά χρόνια, εποχή του Ορφέα, η περιοχή μέχρι τα Τέμπη ονομαζόταν Θράκη; Είναι που στο πέρασμα των αιώνων, προ και μετά Χριστόν, οι πληροφορίες από τόπο σε τόπο διαφοροποιούνται, γι’ αυτόν ή τον άλλο λόγο, όπως πόλεμοι από διαφορές γειτονικών λαών, πόλεμοι κατακτητικοί κι όπως… Αλλά χώρος έρευνας των ιστορικών είναι αυτό.
Ο μύθος της γέννησης του Πελάγονος, του ηγεμόνος των Παιόνων, από τον Αξιό, ως θέση προέλευσής τους – οι χρόνοι μυθικοί, είναι αναμφισβήτητος, καθώς αναμφισβήτητη είναι κι η θέση – κοίτη του Αξιού. Πάντα στην ίδια αμετακίνητη περιοχή – κοιλάδα κυλούνε τα νερά του. Κι αν Μακεδόνες δεν ήταν οι Παίονες, εξελληνισμένοι ή έστω ελληνίζοντες, αιώνες στην καρδιά της Μακεδονίας της κεντρικής, όπου εγκαταστάθηκαν, βέβαιο ασφαλώς είναι ότι ενσωματώθηκαν. Σε περίπτωση που Έλληνες δεν ήταν. Κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την επικρατέστερη θέση, πως ήταν αρχαίος ελληνικός λαός, στην απαρίθμηση μιας σειράς προέλευσής τους κι από διαφόρους άλλους λαούς.
Όπως και να ’χει, άλλος λαός πώς Παίονες μπορεί να ονομαστεί. Πώς Σλάβοι, οι Σκοπιανοί παράδειγμα, λαός της «Δημοκρατίας των Σκοπίων», που μόλις κατά τον 6_ μ.Χ. αιώνα εμφανίζονται στην περιοχή, στο χωνευτήρι μέσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, πώς μπορούν να ονομαστούν Παίονες, κατά πως κάποιοι προτείνουν! Όταν η περιοχή μας ως χθες ήταν επαρχία Παιονίας…
Και μια για Παίονες μιλάμε, τα μυθικά εκείνα χρόνια , στη γη των αρχαίων Παιόνων γεννήθηκε κι ο Αστεροπαίος, ο γιος του Πελάγονος, του Αξιού ο εγγονός, του ποταμού που Άξιος, λέγεται, είχε πρωτοονομαστεί – Άξιος, Αξιός, Νύμφη, Περίβοια, Πελάγων, Παίονες, Αστεροπαίος, σε ποια γλώσσα παραπέμπουν!
Χώρος των γλωσσολόγων είναι κι εμείς οι άλλοι άνθρωποι, οι απλοί, απλώς προβληματιζόμαστε. Και δίνουμε, ως πολίτες, τις δικές μας ερμηνείες. Αυθαίρετα. Αλλά τόπος και ιστορία του τόπου, είναι χρόνος επιβεβαίωσης μιας συνέχειας. Ο χρόνος δεν αυθαιρετεί. Κι ο Αξιός, πάλι Αξιός λεγόταν, μια σχεδόν χιλιετηρίδα μετά τον Τρωικό πόλεμο, όταν τον 5_ π.Χ. αιώνα, τον χρυσούν αιώνα, φιλοξενήθηκε ο ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ στο Δίον από το βασιλιά Αρχέλαο της Μακεδονίας. Στις όχθες του, περιδιαβάζοντας, στην οργιαστική μέσα βλάστησή τους εμπνεύστηκε, ο δραματικότερος τραγικός ποιητής, τη συγκλονιστική τραγωδία του Β Α Κ Χ Ε Σ. Εκεί, στην αυλή του Αρχέλαου, πρωτοπαρουσιάστηκαν.
Η Π ε λ α γ ο ν ί α των Παιόνων και του Πελάγονος, γιου του Αξιού, στις όχθες του ποταμού πατέρα του εκτεινόταν. Από εκείνην εκεί τη γη των μυθικών καιρών ο Αστεροπαίος ξεκίνησε με τους Παίονές του για την Τροία. Με τους Τρώες συμμάχησαν οι Παίονες, στο πλευρό τους είχαν πολεμήσει. Την εκστρατεία των Αχαιών ενάντια σ’ έναν λαό ειρηνικό δεν την ενέκριναν. Δεν έστεργε ο Πελάγων, ο ηγεμόνας των Παιόνων, να αιματοκυλιστούν μεταξύ τους οι Έλληνες.
Στην Τροία, πάνω στο κόκκινο άλογό του, ο εγγονός της Νύμφης Περιβοίας, ο Αστεροπαίος, θα σκοτωθεί σε μονομαχία με τον Αχιλλέα, το γιο της Νηρηίδας Θέτιδος. (Όμηρος. Ραψωδία φ’ 139 – 160 της Ιλιάδας. Πληροφορίες για τους Παίονες δίνουν κι οι ραψωδίες β΄ 848 – 850, κ΄ 428, π΄ 287 – 288).
Στα δύο τον κόβει τον Νομό ο Αξιός. Στις δύο πρώην, προ λίγων ετών, πριν τον Καποδίστρια, επαρχίες, Κιλκίς και Παιονίας.
Τα δυο κομμάτια του ενιαίου τώρα Νομού, το από δω και από κει της κοιλάδας, επικοινωνούν μέσω της γέφυρας στο σημείο το γραφικότερο της κοίτης, στα όρια μέσα του Δήμου Αξιούπολης. Ο Δήμος Πολυκάστρου, σε γειτνίαση με την Αξιούπολη - δυτική όχθη, εκτείνεται πέραν της ανατολικής όχθης. Η εντεύθεν και εκείθεν περιοχή του Αξιού, η καλούμενη στην αρχαιότητα, Α μ φ α ξ ί τ ι ς - Α μ φ α ξ ί ω ν    η  περιοχή.    Όπως μας πληροφορούν Στράβων, Θουκυδίδης κι άλλοι.(ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSSE BRITANNICA).
Εδώ, σ’ αυτήν την περιφέρεια, το πράσινο περισσεύει. Ο Αξιός, ο αφείδωλος, κι οι παραπόταμοί του – μικροί επίκουροι θεοί, με τις πηγές τους στο Πάικο, μέσα από τα όρια  του Δήμου Αξιούπολης περνώντας για τις εκβολές τους, αρδεύουν όλη τη γύρω τους γη. Η τεχνητή Λίμνη ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΥ, στην αγκαλιά πανέμορφης πλαγιάς του Πάικου, ποτίζει χιλιάδες στρέμματα στο Δήμο Αξιούπολης. Σε πλαγιές δασωμένες και οροπέδιες βουνοκορφές, τα διάσπαρτα ημιορεινά και ορεινά χωριά είναι το τοπίο μιας απαράμιλλης φύσης. Στα χαμηλά, τα εύπορα πεδινά χωριά χάνονται στην ήρεμη άπλα των κήπων τους.
Την Αξιούπολη κοσμεί, υπερήφανα, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Ένας Ναός πολιτισμού, απόρροια της δίψας των Αξιουπολιτών για πρόοδο κι ανάπτυξη πνευματική, στις δεκαετίες πριν και μετά τον πόλεμο. Η δίψα αυτή επισφραγίστηκε με την ίδρυση του Μουσείου, στη δεκαετία του ενενήντα (Στοιχεία για το Μουσείο, ΔΟΜΗ, 3 τόμος). Ένα κόσμημα για τον Νομό, γενικά, το δεύτερο, όπως υποστηρίζεται, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της χώρας. Στεγάστηκε στο αναπαλαιωμένο, νεοκλασικό, Δημοτικό Σχολείο μας, το οποίο ιδρύθηκε τα πρώτα χρόνια του ερχομού των προσφύγων στην Αξιούπολη, κατά τα πρότυπα των Σχολείων του Πόντου.
Στην περιοχή αυτή, στην κάποτε καλούμενη Παιονία, κι ο Δήμος Ευρωπού. Έδρα η ομώνυμη Ευρωπός, κωμόπολη πεδινή, με σημαντικά χωριά και αρχαιολογικό χώρο- Νεκροταφείο.
Επίσης ο Δήμος της όμορφης ημιορεινής Γουμένισσας, με τα διατηρητέα παλαιάς αρχιτεκτονικής σπίτια. Πρωτεύουσα της άλλοτε Παιονίας.
Τρεις κωμοπόλεις, ως προς τον πληθυσμό, μικρές πόλεις, ως προς την δυναμική τους. Άξιες να διεκδικήσουν το δεύτερο Δήμο του νομού.
Τα χρόνια θυμάμαι, τα εφηβικά και μετεφηβικά, τότε που ονειρευόμασταν τον Αξιό πλωτό, ως με το Δούναβη να φτάνει, με πρώτο λιμάνι, στην Ελλάδα, την Αξιούπολη – Σχεδιασμός, κάτι τέτοιο, ευρωπαϊκός. Μας έκανε να ονειρευόμαστε ταξίδια πλωτά κι επικοινωνία άμεση με τις πέρα ευρωπαϊκές χώρες. Ονειρευόμασταν ακόμα, αθεράπευτα ιδεαλιστές, νέοι που ήμασταν και σαν από μας να εξαρτιόταν, την ένωση του Δήμου Αξιούπολης – ο  δεύτερος Δήμος τότε του Νομού Κιλκίς, με την κοινότητα Πολυκάστρου. Σήμερα Δήμος σημαντικός με μεγάλη εξέλιξη.  Οι δυο κωμοπόλεις σε μια πόλη, με τον Αξιό  να τη διασχίζει, μια πόλη, εντεύθεν και εκείθεν του, της Αμφαξίτιδος, μια γραφική όμορφη, δημιουργική πόλη του μέλλοντος, του δυναμικού Νομού Κιλκίς.
Τα χρόνια πέρασαν, ο Αξιός δεν έγινε πλωτός, η Αξιούπολη και το Πολύκαστρο δε έγιναν μία πόλη. Όμως η Α ξ ι ο ύ π ο λ η μένει πάντα η πόλη του Αξιού, του μυθικού Α ξ ι ο ύ – Πόσο βαθιά στο  χρόνο τραβάει η ιστορία του! Πόσο βαραίνει η ιστορία του και πόση αίγλη προσδίδει όταν οι μνήμες χιλιετηρίδων, προ και μετά Χριστόν και μνήμες πρόσφατες, κυλούν ροή πολιτισμού, αδιασάλευτα, όπως αδιασάλευτα κυλά το βαρύγδουπο ποτάμι κάτω από τη γέφυρά του. Η γέφυρα – είσοδος στην εντεύθεν περιοχή της δυτικής όχθης, ενώνοντάς την με την άλλη πλευρά του Νομού που εκτείνεται πέρα της ανατολικής όχθης.
Είναι η γέφυρα – είσοδος στην Αξιούπολη. Την Αξιούπολη της κοιλάδας και των λόφων. Όπου προσδοκώντας το καλύτερο, όλο απλώνεται, όλο αναρριχιέται. Βέβαια τα ποτιστικά παραποτάμια χώματα της, λόγω των καιρών, έμειναν ακαλλιέργητα και το Εμπορικό Κέντρο, που θα δώσει ανάσα και πνοή, αργεί να υλοποιηθεί. Όμως  για τον τόπο, σωτηρίας ελπίδα. Η λαϊκή αγορά εξακολουθεί να είναι η καλύτερη. Ενδιαφέρουσα, δυναμική.
Σημείο – κέντρο η Α ξ ι ο ύ π ο λ η.! Στο κέντρο  της διαμέτρου ενός ημικύκλιου, με το άλλο ήμισυ του κύκλου της να απλώνεται στην περιφέρεια του Δήμου Π ο λ υ κ ά σ τ ρ ο υ. Σα μια πρόσκληση για συνύπαρξη κοινοτική, σε μιας ίδιας κοινότητας πορεία, της Α μ φ α ξ ί τ ι δ α ς. Έχοντας στην αγκαλιά της όλη την περιοχή, ίδια κι ίσια απέχοντας από κάθε ακριανό της σημείο.