Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024, 12:20:13 μμ
Παρασκευή, 22 Ιανουαρίου 2010 11:28

Η ανθρωποκεντρική διάσταση του «Καλλικράτης» Η περίπτωση των παραμεθορίων περιοχών

Το κεντρικό σύνθημα του συνεδρίου της Κυλλήνης (14-16/11/2007) ήταν:
Μεταρρύθμιση και αποτελεσματικότητα για τους πολίτες και την κοινωνία. Είναι σαφές ότι ένα τέτοιο σοβαρό εγχείρημα γίνεται ερήμην των πολιτών, μάλιστα με συνοπτικές διαδικασίες. Οι πολίτες είναι παντελώς ανενημέρωτοι και μοιραία το μόνο που συζητούν είναι ο αριθμός των δήμων για το νομό τους. Μιλούν μόνο για γεωγραφία και τίποτε άλλο.
Κατά τη δική μας άποψη το θέμα είναι σύνθετο και η πίεση του χρόνου είναι ασφυκτική για την ολοκλήρωση των τυπικών διαδικασιών. Είναι κακό επίσης για τη σοβαρότερη αυτοδιοικητική ρύθμιση να προσπαθεί ο ακροατής των ομιλούντων σχετικά, να προσπαθεί να εκμαιεύσει στις προθέσεις του.
Θα πρέπει να εξηγήσουμε στους πολίτες τους λόγους, όλους τους λόγους, για την επιχειρούμενη αλλαγή στην αλλαγή. Ο πολίτης δεν έχει ακούσει τίποτε ακόμη για την απόφαση του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ στη Θεσσαλονίκη (26-28/11/2008) που σημειώνει με έμφαση; Διατηρούμε στο ακέραιο το όραμα μας για σύγχρονο αποκεντρωμένο και αποτελεσματικό κράτος με ισχυρή τοπική αυτοδιοίκηση που θα στηρίζει πραγματικά:
- Την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη.
- Την απασχόληση και την κοινωνική
συνοχή.
- Την προστασία του περιβάλλοντος.
και  προσφέρει στους πολίτες την αναγκαίες υπηρεσίες και ποιότητα ζωής σε τοπικό επίπεδο.
Για το λόγο αυτό επικαλούμαστε τις αποφάσεις που πάρθηκαν στα τακτικά συνέδρια της Κυλλήνης και της Θεσσαλονίκης για την διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας μας. Με τις αποφάσεις αυτές τέθηκαν συγκεκριμένοι όροι και προϋποθέσεις για να ξεκινήσει ο διάλογος για τη διοικητική μεταρρύθμιση. Είναι δυνατό να γίνει διάλογος σε ασφυκτικό χρόνο ενός μηνός; Πως οι ΤΕΔΚ θα θέσουν όρους διαλόγου, με τους πολίτες, τα δημοτικά συμβούλια, πως θα συνθέσει η ΚΕΔΚΕ. Μήπως το εγχείρημα είναι βιαστικό και το μόνο που ενδιαφέρει είναι η γεωγραφία και η συνάρτηση με τον εκλογικό νόμο;
Αποτελεί τραγέλαφο η νέα διοικητική δομή να μη θεμελιωθεί στην αξιολόγηση της προηγηθείσης ν.2539/1977 εφαρμογής του προγράμματος «Ι. Καποδίστριας» με πρώτη εκλογή το 1998. Η συστηματική παρακολούθηση και αξιολόγηση αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της διοικητικής μεταρρύθμισης.
Η προσβασιμότητα του πολίτη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων αποτελεί συστατικό στοιχείο πολιτικής ηθικής. Ο πολίτης θεωρεί και δικαιολογημένα ότι η μεταρρύθμιση αφορά τα κόμματα και τους αυτοδιοικητικούς. Όχι τον ίδιο.

Το διακύβευμα
του «Καλλικράτη»
Το διακύβευμα μιας νέας αρχιτεκτονικής της δημόσιας διοίκησης και της αυτοδιοίκησης είναι η εδραίωση ισχυρών και οικονομικών αυτοδύναμων περιφερειακών και αυτοδιοικητικών αρχών με τελικό ζητούμενο την τοπική ανάπτυξη και την ευημερία. Αυτό πρέπει να είναι ο στόχος όλων των πολιτικών κομμάτων και φυσικά όσων ασχολούνται με την αυτοδιοίκηση.

Η έννοια
του ισχυρού δήμου
Το πρόβλημα της μεταρρύθμισης δεν είναι κατά τη δική μας αντίληψη ποιος δήμος θα ενωθεί με ποιόν. Το πρόβλημα είναι βαθύτερο και αφορά την ίδια τη φυσιογνωμία, το χαρακτήρα και το ρόλο των τοπικών αρχών και του κεντρικού κράτους. Το μεγαλύτερο στοίχημα είναι η δημιουργία ισχυρών αρχών. Δήμων με αρμοδιότητες στην τοπική ανάπτυξη, την κοινωνική πολιτική και την απασχόληση, το περιβάλλον, την χωροταξία και την πολεοδομία, την εξυπηρέτηση των πολιτών. Μην ξεχνάμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δήμων είναι αγροτικοί. Μη μας διαφεύγουν τα προβλήματα της υπαίθρου που θα περισσεύουν με το χρόνο και ο δήμος οφείλει  θεσμικά ως εγγύτερα προς τον πολίτη θεσμός να τον συμπαρίσταται.
Δυνατός ΟΤΑ είναι αυτός που έχει οικονομική αυτοτέλεια και βιωσιμότητα, έχει αρμοδιότητες και έχει ανθρώπους που τον πονάνε και θέλουν να υπηρετήσουν σε όλους τους τομείς της σύγχρονης ζωής με μετρήσιμα αποτελέσματα και δικλείδες ελέγχου. Άρα αν μεγαλώσει απλώς ένας ΟΤΑ δε σημαίνει ότι προκύπτει δυνατή αυτοδιοίκηση. Να μη μείνουμε στο ότι συνενώνοντας γεωγραφικές ενότητες σε δήμους, θα πάμε σε δυνατότερους θεσμούς.
Το στοιχείο της αυτογνωσίας των αυτοδιοικητικών αποτελεί συστατικό στοιχείο της επιτυχίας του εγχειρήματος. Μη μεμψιμοιρούμε σε ένα τόσο σοβαρό θέμα. Θεωρώ πραγματικά πολύ σημαντικό, ότι ξεπερνώντας ο καθένας τα δικά του όρια και τις δικές του τοπικιστικές αντιλήψεις, προσεγγίζουμε το θέμα με τη δέουσα σοβαρότητα. Ο  «Καλλικράτης» είναι σωστό να αποφασισθεί σε χρόνο που θα έχει ολοκληρωμένο διάλογο. Η βιασύνη για να προλάβει το Νοέμβριο του 2010 θέτει σε κίνδυνο την επιτυχία του. Θα είναι ιστορικό λάθος γιατί είναι άστοχο και ανεπίκαιρη η συζήτηση υπό το κράτος της βιασύνης ο διάλογος θα πρέπει να είναι εξαντλητικός με πολίτες και αυτοδιοίκηση και να στοχεύει στη τόνωση των τοπικών κοινωνιών.

Επισημάνσεις για το δεύτερο μέρος του σχεδίου νόμου για το «Πρόγραμμα Καλλικράτης» που αναφέρεται στην επαναθεμελίωση των δήμων.
1. Στην αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης χαρακτηρίζει ως αναποτελεσματικούς τους δήμους, χωρίς οικονομική αυτάρκεια και άντληση ιδίων πόρων, χωρίς διοικητική ικανότητα και πλήττεται η εικόνα της αυτοδιοίκησης και των αιρετών της στη συνείδηση των πολιτών, όπως καταγράφεται και στις ετήσιες εκθέσεις στο Συνήγορο του Πολίτη,  του Σώματος Επιθεωρητών Ελέγχου Δημόσιας Διοίκησης και του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Αυτά αποτελούν έμμεσες αλλά σαφείς αιχμές για τους δημάρχους και τα δημοτικά συμβούλια, χωρίς να φαίνεται και το μερίδιο ευθύνης της πολιτείας. Ο πολίτης προβληματίζεται γιατί και πως θα αλλάξει η εικόνα των νέων δήμων. Αυτό τον ενδιαφέρει. Θα υπάρξουν αυστηρότεροι έλεγχοι; Θα ληφθούν ειδικά μέτρα διασφάλισης της αποτελεσματικής λειτουργίας των δήμων υπέρ της κοινωνίας για να επιτευχθεί η επιθυμητή εικόνα της αυτοδιοίκησης;
2. Στην ειδική πρόβλεψη για τις νησιωτικές – ορεινές περιοχές να προστεθούν και οι παραμεθόριες. Αναφερόμαστε στις χερσαίες παραμεθόριες περιοχές των νομών Έβρου, Κομοτηνής, Ξάνθης, Δράμας, Σερρών, Κιλκίς, Πέλλας, Κοζάνης, Καστοριάς και Φλωρίνης.
Τα χωριά της μεθορίου εξορισμού έχουν προβλήματα βιωσιμότητας, τα οποία με το πέρασμα του χρόνου θα εντείνονται. Αυτά θα πρέπει να τα εξομαλύνουμε. Όχι μόνο με ειδικά κονδύλια αλλά και δομές με διαχρονική απόδοση. Τρόπος θα βρεθεί. Προτείνω να συμπεριληφθεί στις προτάσεις του σημερινού συνεδρίου και η παραμεθοριότητα  δίπλα στην νησιωτικότητα και ορεινότητα της παραγράφου 53 του σχεδίου νόμου για το «Πρόγραμμα Καλλικράτης».